Blok zincir analiz firması Chainalysis’in verilerine göre, geçen yıl kripto dolandırıcılığı sebebiyle insanlar 10 milyar dolara yakın zarara uğradı.
Afrika’da kripto paranın yayılmasıyla birlikte bu sorun daha ciddi ve karmaşık bir hâl aldı.
CBEX SKANDALI KENYA VE NİJERYALILARI DERİNDEN ETKİLEDİ
Medya raporlarına göre CBEX, özellikle Kenya ve Nijerya’daki birçok yatırımcıyı mağdur ederek Nisan ayında çöktüğünü duyurdu.
Ancak AFP’nin CBEX’in özel Telegram gruplarına erişmesi sonucunda, platformun soruşturmalar ve resmi uyarılara rağmen yeniden faaliyete geçtiği ortaya çıktı.
CBEX’in çöküş haberinin ardından Nijerya’da platform ile ilişkili bazı ofislere saldırılar gerçekleşti. Bu saldırılar sonrası söz konusu ofisler tamamen kapatıldı.
MEŞRUİYET ALGISI: SAHTE BELGELER VE MARKA GASPI
CBEX, kendini meşru göstermek için “marka gaspı” (brandjacking) taktiğini kullanmış ve Çin Beijing Hisse Senedi Borsası’na benzer bir kısaltma seçmişti.
Ayrıca, ABD’de lisanslı olduklarını ve yapay zekâ teknolojisinin ST Technologies International adlı bir şirket tarafından sağlandığını iddia etmişlerdi.
Ocak ayında ise Nijerya’nın Ekonomik ve Mali Suçlar Komisyonu’ndan (EFCC) kara para aklamaya karşı bir sertifika aldılar.
Ancak daha sonra EFCC, bu belgenin yalnızca “danışmanlık hizmetleri” için verildiğini, para takası veya borsa işlemleri izni içermediğini açıkladı.
GERÇEK KİMLİK VE FAALİYET SÜRESİ ŞÜPHELİ
CBEX, 10 senedir faaliyet gösterdiğini öne sürse de, medya raporlarına göre Temmuz ayında Nijerya’da kurulmuştu.
Platform dikkatleri üzerine çekmemek için web sitesi alan adını defalarca değiştirdi. Fakat tüm bu çabalarına rağmen faaliyetleri fark edildi.
ULUSLARARASI UYARILAR VE KARA PARA AKLAMA İDDİALARI
Nisan 2024’te Hong Kong Menkul Kıymetler ve Vadeli İşlemler Komisyonu (SFC), CBEX Group’a karşı kamuoyu uyarısı yayımladı. Bu uyarıda, CBEX’in para çekme cüzdanlarının, Kamboçya merkezli karanlık ağ pazarı olan Huione Guarantee ile bağlantılı olduğu bildirildi.
ABD Hazine Bakanlığı’na bağlı Mali Suçları Uygulama Ağı (FinCEN), Mayıs ayında Huione Group’u “birincil kara para aklama tehdidi” olarak ilan etti ve 2021-2025 yılları arasında 4 milyar doları aşan yasa dışı işlemlere aracılık ettiğini açıkladı.
NİJERYA VE KENYA’DA OPERASYONLAR
CBEX’in çöküşünün ardından Nijerya’nın EFCC kurumu, Nijerya ve Kenya’da toplamda 10 kişiye yönelik işlem başlattı. Hukuki süreç sonucunda iki kişi tutuklandı ve sekiz kişi hakkında yakalama kararı çıkarıldı.
EFCC, kaybedilen fonların “önemli bir kısmının” geri alındığını duyurdu, ancak miktara dair net bir bilgi paylaşılmadı.