Sağlık ve eğitim çalışanları temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor; IMF politikaları krizi derinleştiriyor. Uluslararası yardım kuruluşu ActionAid’in yayımladığı yeni rapor, Afrika’da kamu sektörüne yönelik bütçe kesintilerinin sağlık ve eğitim çalışanlarını ağır bir yoksulluğa sürüklediğini ortaya koydu. Etiyopya, Gana, Kenya, Liberya, Malavi ve Nijerya’daki kamu çalışanlarının maaşları son beş yılda yüzde 50’ye varan oranlarda düşerken, büyük çoğunluğunun temel ihtiyaçlarını karşılayamadığı belirtildi.
Salı günü yayımlanan Afrika’da Kamu Kesintilerinin İnsan Maliyeti başlıklı rapora göre, söz konusu ülkelerdeki sağlık çalışanlarının yüzde 97’si maaşlarıyla gıda ve kira gibi temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını bildirdi.
IMF POLİTİKALARI ELEŞTİRİLİYOR
ActionAid, bu durumun sorumlusu olarak Uluslararası Para Fonu’nu (IMF) işaret etti. IMF’nin düşük gelirli ülkelere, dış borç ödemelerini gerçekleştirmek amacıyla kamu harcamalarında sert kesintiler yapmaları yönünde baskı yaptığı vurgulandı. Rapor, bugün dünya genelinde düşük gelirli ülkelerin dörtte üçünün sağlık hizmetlerine ayırdıkları bütçeden daha fazlasını dış borç ödemelerine harcadığına dikkat çekiyor.
ActionAid Nijerya Direktörü Andrew Mamedu, “Borç krizi ve IMF’nin kamu hizmetlerine değil borç ödemelerine öncelik verilmesini dayatması, Afrika’da sağlık ve eğitime yapılacak yatırımları ciddi şekilde baltaladı. Örneğin 2024’te Nijerya, gelirinin yalnızca %4’ünü sağlığa ayırırken, %20’sinden fazlası dış borçlara gitti,” ifadelerini kullandı.
KADINLAR VE KIRSAL KESİMLER EN ÇOK ETKİLENENLER ARASINDA
Raporda, kadınların ve kırsal bölgelerde yaşayanların krizin etkilerini daha ağır hissettiği vurgulandı. Kenya’da görev yapan bir sağlık çalışanı, son bir ayda dört kadının doğum ücretlerini karşılayamadığı için evde doğum yapmak zorunda kaldığını aktardı. Kamusal aşı hizmetlerinin durma noktasına geldiği ve halkın özel hastanelere yönelmek zorunda kaldığı bildirildi.
Etyopya’da yaşayan bir yurttaş, sıtma ilaçlarının beş yıl öncesine kıyasla 10 kat pahalı hale geldiğini ifade etti. “Eskiden 50 birr’e alınan ilaçlar, artık 500 birr olmuş durumda. Bu yüzden birçok kişi tedaviye ulaşamıyor,” dedi.
EĞİTİM SİSTEMİ DE ÇÖKÜŞTE
Sağlık hizmetlerinin yanı sıra eğitim sistemi de ağır bir krizin içinde. Aşırı kalabalık sınıflar, yetersiz ders materyalleri ve düşen öğretmen maaşları, eğitimde kaliteyi düşürüyor. Rapora göre öğretmenlerin yüzde 87’si temel sınıf malzemelerinden yoksun, yüzde 73’ü ise bu malzemeleri cebinden karşılıyor. Öğretmenlerin yüzde 84’ü son beş yılda maaşlarında yüzde 10 ila 15 arasında düşüş yaşadığını belirtti.
Malavi’de bir ilkokul öğretmeni olan Maluwa, “Sınıfımda 200’den fazla öğrenci var. Gerekli malzemeler olmadan kaliteli eğitim vermek imkânsız,” sözleriyle durumun vahametini özetledi.
“ADALETSİZ KÜRESEL SİSTEM DEĞİŞMELİ”
ActionAid, raporunda IMF’nin önerdiği kemer sıkma politikalarının yalnızca kamu hizmetlerini değil, halkın yaşam hakkını tehdit ettiğini vurguladı. Kurumun küresel ekonomik adalet sorumlusu Roos Saalbrink, “Bu borç krizi ve kemer sıkma politikaları, adaletsiz ve eski bir küresel ekonomik sistemin ürünüdür. En ağır yükü yine en yoksul ve en kırılgan kesimler taşıyor. Bu artık sona ermeli,” dedi.
Kaynak: El Cezire