Afrika Birliği (AU) gözlem heyeti, 29 Ekim’de yapılan Tanzanya genel seçimlerinin demokratik ilkelere uymadığını ve bu tartışmalı oylamanın ülke çapında ölümcül protestoları tetiklediğini açıkladı. Heyet, seçimde usulsüzlükler gözlemlendiğini, bazı sandık merkezlerinde oy pusulalarının doldurulduğunu ve kişilere birden fazla oy kullanma kağıdı verildiğini bildirdi. AU misyonu yaptığı açıklamada, ön değerlendirmesine dayanarak:
“2025 Tanzanya Genel Seçimlerinin AU ilkelerine, normatif çerçevelere ve demokratik seçimlere ilişkin diğer uluslararası yükümlülük ve standartlara uymadığı” sonucuna vardığını duyurdu.
Heyet, çok sayıda sandık merkezinde siyasi parti temsilcilerinin bulunmadığını, bazı gözlemcilerin sayım sırasında sandık merkezlerinden ayrılmaları istendiğini açıkladı. Bu bulgular, seçimin meşruiyetine dair ciddi soru işaretleri doğurdu.
ŞİDDETLİ PROTESTOLAR VE ÖLÜMLER
Seçim sonuçları Resmî verilerde Cumhurbaşkanı Samia Suluhu Hassan’ın ezici üstünlüğünü gösterse de, muhalefet hükümeti yolsuzlukla suçladı ve başlıca rakiplerin dışlanması nedeniyle ülke genelinde protestolar patlak verdi. Ana muhalefet partisi Chadema, protestolarda “yüzlerce kişinin” öldüğünü bildirdi.
Tanzanya anakarasındaki avukatları temsil eden Tanganyika Hukuk Derneği Başkanı Boniface Mwabukusi, yerel kaynaklara dayanarak ölü sayısının bini aştığını tahmin ettiğini söyledi. Mwabukusi, hükümetin bilgi paylaşımını kısıtladığını belirterek :
“Yerel kaynaklara göre ölü sayısının bini aştığını tahmin ediyorum.” sözlerine yer verdi
Cumhurbaşkanı Hassan ise seçimlerde oyların yüzde 98’ini aldığını açıklayarak yeniden göreve başladı. Hassan, protestolarda insanların öldüğünü kabul etti ancak muhalefetin öne sürdüğü ölüm sayılarını “abartılı” bulduğunu söyledi.
AU’DAN REFORM ÇAĞRISI
AU gözlem heyeti, Tanzanya’ya net bir çağrı yaptı:
“Tanzanya, geçen haftaki seçimler öncesinde, sırasında ve sonrasında yaşanan demokratik ve seçim zorluklarının temel nedenlerini ele almak için seçim ve siyasi reformlara öncelik vermelidir.”
Heyet, demokratik normların yeniden tesis edilmesi ve benzer usulsüzlüklerin tekrarlanmaması için seçim ve siyasi reformların acilen hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
Hükümet seçimlerin adil olduğunu savunsa da, AU ve bağımsız gözlemcilerin raporları ile muhalefet ve hukuk çevrelerinin iddiaları arasında büyük bir çelişki bulunuyor. Protestoların yol açtığı can kayıpları ve gözlemlenen usulsüzlük iddiaları, Tanzanya’da ki siyasi güveni sarsmış durumda. Uzmanlar, ülkenin demokratik meşruiyetini yeniden tesis etmek için hem şeffaf soruşturmalar hem de kapsayıcı reform paketleri gerektiğini belirtiyor.
Kaynak: Ajanslar