Afrika kıtasında göç, mülteciler ve yerinden edilmiş kişilerle ilgili politika yapım sürecinin en önemli platformlarından biri olan Afrika Birliği’nin 5. Olağan Göç, Mülteciler ve Ülke İçinde Yerinden Edilmiş Kişiler Teknik Komitesi Toplantısı Addis Ababa’da başladı. “Göçü Yeniden Düşünmek ve Afrika’da İnsani Yapıları Yeniden Konumlandırmak” temasıyla düzenlenen toplantı, kıta genelinde göç yönetimini hem insani hem kalkınma perspektifiyle ele alan kapsamlı bir gündem içeriyor.
AÇILIŞ VE UZMAN OTURUMLARI
Toplantı ilk olarak uzmanlar düzeyinde açıldı. 10–12 Kasım tarihlerinde süren bu bölümde katılımcılar, kıta genelindeki göç eğilimlerini, insani yardım mekanizmalarını, mevcut kurumların kapasitesini ve Afrika’da yerinden edilmiş kişilerin korunmasına yönelik çerçeveleri detaylı biçimde değerlendiriyor. Açılış konuşmalarının ardından gündem onaylandı ve teknik çalışmaların başlıkları uzmanlara sunuldu.
Uzmanlar bu zamana kadarki oturumlarında, kıta genelinde insani krizlere yanıt verme kapasitesini güçlendirmek amacıyla Afrika İnsani Yardım Ajansı’nın durum raporu, göçmenlerin geri dönüşü, yeniden kabulü ve yeniden entegrasyonuna dair hazırlanan rehberler ele alındı. Ayrıca insan kaçakçılığı ve göçmen kaçakçılığıyla mücadeleye yönelik eylem planları, sağlık-insani yardım-barış ilişkisinin güçlendirilmesi, göç-kalkınma politikalarının uyumu ve kıta içinde kişilerin serbest dolaşımını güçlendirecek adımlar gündemin merkezinde yer aldı.
TOPLANTININ AMACI VE GÜNDEMİ
Afrika Birliği’nin bu toplantıyla hedeflediği temel nokta, göç, mülteciler ve yerinden edilmiş kişilerle ilgili politika ve stratejileri kıtanın uzun vadeli kalkınma vizyonu ile uyumlu hâle getirmek. Uzmanlar, hazırladıkları değerlendirme ve önerileri toplantının ikinci aşamasında yer alan bakanlar oturumuna aktaracak. Bu çalışmalar, ülkelerin uygulamaya koyacağı politikaların şekillenmesinde belirleyici olacak.
Toplantı aynı zamanda göçü yalnızca kriz odaklı değil, sosyal entegrasyon, ekonomik fırsatlar ve bölgesel bütünleşme açısından da dönüştürücü bir alan olarak ele almaya odaklanıyor. Bu kapsamda, göç hareketlerinin daha düzenli ve güvenli hâle getirilmesi, kurumsal yapıların güçlendirilmesi, veri paylaşımı ve koordinasyon mekanizmalarının geliştirilmesi gibi konular öne çıkıyor.
ÜST DÜZEY KATILIMCILAR
Toplantıya Afrika Birliği üyesi ülkelerin ilgili bakanlıklarından uzmanlar, göç politikalarıyla ilgili karar vericiler ve teknik ekipler katılıyor. 10–12 Kasım tarihlerindeki uzmanlar oturumlarının ardından, 13–14 Kasım tarihlerinde bakanlar düzeyinde görüşmeler gerçekleştirilecek. Bakanlar, uzmanların hazırladığı rapor ve öneriler üzerinde son değerlendirmeleri yaparak uygulanacak politika kararlarını şekillendirecek.
Afrika’nın kendi insani kapasitesini güçlendirme iradesi, toplantının genel ruhunu belirleyen unsurlardan biri olarak öne çıkıyor. Kıta ülkeleri, dış kaynaklara bağımlılığı azaltmak, hızlı ve etkili müdahale kapasitesini artırmak, göçün nedenlerini azaltan sürdürülebilir çözümler üretmek ve toplum temelli politikaları güçlendirmek gerektiği konusunda ortak bir çerçeve oluşturuyor.
Toplantıda ayrıca kıta içinde serbest dolaşımın önündeki engellerin azaltılması, göç politikalarının bölgesel entegrasyon hedefleriyle uyumlu hâle getirilmesi ve göçmenlerin haklarını güvence altına alan kapsayıcı yaklaşımların geliştirilmesi bekleniyor.
BEKLENEN ÇIKTILAR
Toplantı sonunda, bakanlar düzeyinde onaylanacak belgeler ve kararlar Afrika genelinde göç ve yerinden edilmiş kişiler alanında yol haritası niteliği taşıyacak. Kıtasal rehberler, eylem planları ve yeni kurumsal yapı önerilerinin uygulamaya geçirilmesiyle birlikte, Afrika’nın göç yönetiminde daha güçlü, koordineli ve sürdürülebilir bir sisteme geçişi hedefleniyor.
Toplantının sonuç bölümünde ülkelerin ortak taahhütlerini içeren bir siyasi deklarasyonun kabul edilmesi ve yeni dönem çalışmalarının çerçevesinin belirlenmesi bekleniyor.