Kenya’nın, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC) ve Sudan’daki diplomatik çabaları, tarafsızlık iddiaları ve isyancı gruplarla tartışmalı etkileşimleri nedeniyle inceleme altına alınıyor. Başkan William Ruto ülkesini, bölgesel bir arabulucu olarak konumlandırmış olsa da son hamleleri bu rolüne dair şüpheleri artırdı.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde Kenya, doğu bölgesindeki istikrarsızlığı gidermek amacıyla Doğu Afrika Topluluğu Bölgesel Gücü (EACRF) kapsamında asker konuşlandırdı. Ancak Kinşasa yönetimi, bu gücü M23 isyancılarına yeterince mücadele etmemekle suçladı ve görevin Aralık 2023’te sona ermesine karar verdi. Daha sonra Kenyalı yetkililerin M23 temsilcileriyle temas kurduğuna dair raporlar ortaya çıktı. Bu durum, Nairobi’nin çatışmadaki tarafsızlığına dair yeni soru işaretleri doğurdu.
Benzer şekilde Sudan’da da Kenya, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) ile ordu arasındaki savaşta tarafsızlığını koruyamamakla suçlanıyor. Sudan hükümeti, Kenya’nın HDK lideri Mohamed Hamdan Dagalo (Hemedti) ile fazla yakın olduğunu öne sürerek, Nairobi’nin arabuluculuk çabalarını eleştirdi. Bu tepkiler sonucunda Hartum, Kenya’nın bölgesel barış görüşmelerindeki liderliğini kabul etmeyi reddetti ve bu durum diplomatik çabaları daha da karmaşık hale getirdi.
Başkan Ruto yönetimi ise Kenya’nın diyalog yoluyla barışçıl çözümler aradığını savunarak eleştirilere karşı çıkıyor. Ancak muhalifler, isyancı gruplarla doğrudan temas kurmanın Kenya’nın tarafsız arabulucu olarak güvenilirliğini zedelediğini iddia ediyor. Sudan ve DRC’de tansiyon yüksek seyrini korurken, Kenya üzerindeki tarafsızlığını kanıtlama baskısı da giderek artıyor.
Kenya kendisine yöneltilen ithamlar nedeniyle Güney Sudan’da yürüttüğü arabulucuk sürecini kısa süreliğine askıya almıştı.
KENYA’NIN BÖLGESEL İTİBAR KAYBI
Kenya, geçmişte Somali ve Sudan gibi kriz bölgelerinde barış görüşmelerine ev sahipliği yaparak bölgesel diplomaside önemli bir rol üstlenmişti. Ancak Ruto yönetimi döneminde ülkenin bu tarafsız arabulucu kimliği sorgulanmaya başlandı. Sudan ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki krizlerde Kenya’nın izlediği politika, bazı çevreler tarafından belirli aktörlere destek verdiği yönünde değerlendirmeler, bölgesel barış sürecindeki rolünün etkiliyor.
ABD merkezli Kongo-Kinşasa Araştırma Merkezi’nden insan hakları savunucusu Kambale Musavuli’de Kenya’nın bu süreçte izlediği yolu “Barış arabulucusu bir ülke, aynı zamanda isyancılara hoşgörü gösteremez.” sözleriyle eleştirdi. Kenya hükümeti, yakın zamanda ülke içinde de pek çok usulsüzlükle eleştirilirken arabuluculuk sürecindeki itibar kaybı bölgedeki dengelerin yakın zamanda değişebileceğinin bir işareti durumunda.