Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ve Somali Cumhurbaşkanı Hasan Seyh Mahmud’un 14-16 Şubat 2025 tarihlerinde Addis Ababa’da gerçekleştirdiği son ikili görüşmelerin ardından, Mogadişu’da teknik bir görüşme yapılması kararlaştırıldı.
Bu yöndeki talimatlar doğrultusunda, Etiyopya Ulusal Savunma Kuvvetleri (ENDF) Genelkurmay Başkanı Orgeneral Birhanu Jula’nın başkanlık ettiği bir heyet, 22 Şubat 2025 tarihinde Somali’ye bir günlük çalışma ziyareti gerçekleştirdi. Genelkurmay Başkanı, Somali ziyaretinde Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Servisi (NISS) Başkanı Büyükelçi Redwan Hüseyin ve diğer devlet yetkilileriyle birlikte yer aldı.
Somali Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Odawa Yusuf Rage ve Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Ajansı (NISA) Direktörü Büyükelçi Abdullahi Mohamed Ali, Orgeneral Birhanu Jula ve Redwan Hüseyin’i Somali’de ağırlayarak iki ülke arasındaki güçlü ikili iş birliğini takdir etti.
İki Genelkurmay Başkanı, Somali’deki güvenlik durumu ve bölgedeki gelişmeleri ele alarak Afrika boynuzu ve Afrika kıtasındaki barış, güvenlik ve istikrarı sağlama gerekliliğini vurguladı. 2007 yılından bu yana Somali’deki barışı sağlama ve El-Şebab’a karşı verilen mücadele için Afrika Birliği Misyonu (AMISOM) ve Somali Güvenlik Güçleri’ne olan katkıları nedeniyle askerleri ve polisleri onurlandırdılar.
Ayrıca, Afrika Birliği Destek ve İstikrar Misyonu (AUSSOM) çalışmalarının başlamasını memnuniyetle karşılayan Genelkurmay Başkanları, AUSSOM’un selefi ATMIS tarafından elde edilen başarılar üzerine inşa edilmesi gerektiğinin altını çizdi. ENDF’nin Afrika Birliği barış destek operasyonlarındaki rolünü vurgulayan iki taraf, Somali’deki AUSSOM operasyonlarına katılacak ENDF güçlerinin konuşlandırılmasına yönelik mutabık kaldılar.
Genelkurmay Başkanları, El-Şebab’a karşı sürdürülen mücadeleye tam destek verilmesi gerektiğini belirterek terörizmi karşı birlikte çalışma kararlılıklarını yineledi.
Taraflar, Somali Federal Hükümetinin, Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti ve Somali Federal Cumhuriyeti arasındaki tüm ikili temaslar için tek yetkili giriş noktası olacağını ve Somali halkının egemenliği, toprak bütünlüğü ve birliğine saygı gösterilmesi gerektiğini ifade ettiler.
Genelkurmay Başkanları, uluslararası toplumu, Somali Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin kapasitesinin artırılması konusunda destek olmaya çağırarak, AUSSOM’un ülkeyi terk etmesini kolaylaştıracak ve Somali’nin güvenlik sorumluluklarını üstlenmesini sağlayacak bir ortam yaratılmasını talep ettiler.
İkili düzeyde, Genelkurmay Başkanları, Somali’de görev yapacak tüm ikili güçler için bir Kuvvet Durum Anlaşması (SOFA) geliştirilmesi konusunda mutabık kaldılar. SOFA’nın imzalanması, Aralık 2023’te imzalanan Savunma İşbirliği Mutabakat Zaptı’nın ayrılmaz bir parçası olacaktır.
BÖLGESEL GERGİNLİĞE DİPLOMATİK ÇÖZÜM
Somali ve Etiyopya arasında son dönemde artan siyasi ve ekonomik gerilimlerin ardından, Türkiye’nin girişimleriyle Ankara’da diplomatik bir masa kuruldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde gerçekleşen görüşmelere, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali katıldı. Yapılan müzakereler sonucunda taraflar, egemenlik haklarına saygı çerçevesinde iş birliğini artırma konusunda mutabakata vardı.
Somali ve Etiyopya arasında özellikle Kızıldeniz’e erişim konusunda yaşanan anlaşmazlık, son dönemde bölgedeki gerilimi tırmandırmıştı. Ankara’daki zirvede, tarafların ekonomik ve güvenlik iş birliği konusunda yapıcı adımlar atma taahhüdünde bulunması, Afrika Boynuzu’nda yeni bir sürecin kapısını araladı.
Ankara’nın arabulucu rolü, taraflarca memnuniyetle karşılandı. Görüşmelerin ardından yayımlanan ortak bildiride, Türkiye’nin sağladığı diplomatik kolaylaştırıcılığa teşekkür edilirken, sürecin devam edeceği vurgulandı. Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, “Türkiye’nin desteği, bölgemiz için istikrarın anahtarıdır.” derken, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed de “Barış ve kalkınma adına iş birliğimizi artıracağız.” ifadelerini kullandı.
Daha önce de Somali’de altyapı projeleri ve askeri eğitim faaliyetleriyle etkin rol oynayan Türkiye, bu süreçte tarafları müzakere masasında bir araya getirerek bir kez daha bölgesel barış çabalarında kritik bir pozisyona yerleşmiş oldu.