Zimbabve hükümeti, 2000’li yılların başındaki tartışmalı toprak reformu uygulaması sırasında topraklarına el konulan beyaz çiftçilere tazminat ödemeye başladı. Hükümet bu adım ile uzun süredir devam eden bir sorunu çözmeyi amaçlıyor. Bu karar aynı zamanda Zimbabve’nin ekonomisini istikrara kavuşturarak uluslararası güveni yeniden inşa etme çabalarının önemli bir adımı olarak görünüyor.
Maliye Bakanı Mthuli Ncube Salı günü yaptığı açıklamada, 56 çiftçinin dahil olduğu süreçte 94 çiftliğin tazminat almaya hak kazandığını duyurdu. Toplamda 145,9 milyon dolar tutan ödemeler, hem arazinin hem de çiftliklerde yapılan iyileştirmelerin karşılığını verecek.
Bu düzenlemeden yalnızca İkili Yatırım Koruma ve Teşvik Anlaşmaları (BIPPA) kapsamında korunan çiftlikler tazminat almaya hak kazanacak. Bu anlaşmalar, toprak reformu programının 2000 yılında başlamasından önce imzalanmıştı. İlk ödemeler, Zimbabve’nin 2024 ulusal bütçesinde bu amaçla ayrılan 20 milyon dolar kullanılarak yapılacak. Kalan 125,9 milyon dolar ise 2025 ile 2028 yılları arasında aşamalar halinde ödenecek.
Ncube, bu ödemeleri “tarihi bir dönüm noktası” olarak nitelendirerek, Zimbabve’nin borçlarını temizleme ve mali zorlukları aşma planında önemli bir adım olduğunu ifade etti. Hükümet, şu anda uluslararası alacaklılarla borç hafifletme ve yeniden yapılandırma müzakereleri yürütüyor. Bu reformların başarıyla uygulanması, borç sürdürülebilirliğini sağlamak ve yeni fonlar çekmek için hayati önem taşıyor.
Ncube, Zimbabve’nin toparlanması için uluslararası desteğin sağlanmasının önemine dikkat çekerek, “Bu, ülkemizin ekonomik kalkınma hedeflerine ulaşması için kritik bir adım.” dedi.
Yirmi beş yıl önce başlatılan toprak reformu programı, sömürge dönemi eşitsizliklerini gidermek amacıyla beyaz çiftçilerden alınan toprakların siyahi Zimbabvelilere yeniden dağıtılmasını hedefliyordu. Ancak bu uygulama, ekonomik istikrarsızlık ve tarımsal üretkenlikteki düşüş nedeniyle büyük eleştiriler aldı. Tazminat ödemeleri, geçmişteki adaletsizlikleri giderme ve küresel toplulukla güveni yeniden inşa etme çabası olarak değerlendiriliyor.
Analistler, bu adımın Zimbabve’nin uluslararası itibarını iyileştirebileceğini ve yabancı yatırım çekebileceğini öngörüyor. Ancak bazı uzmanlar, kademeli ödeme planının ve yalnızca BIPPA kapsamında korunan çiftliklere yönelik sınırlı tazminatın, tüm etkilenen çiftçilerin endişelerini tam olarak karşılamayabileceğini belirtiyor.
Zimbabve hükümeti, bu önemli adımla birlikte, ülke ekonomisinin ve uluslararası ilişkilerinin nasıl şekilleneceğini izleyecek. Şu an için hükümet, bu sürecin yeni bir ekonomik istikrar ve büyüme dönemi başlatacağı konusunda umutlu.