Grammy Ödülleri’nde geçen yıl tanıtılan “En İyi Afrika Müziği Performansı” kategorisi, kısa sürede müzik dünyasında tartışmalara yol açtı. 2024’te ödülü Güney Afrikalı Tyla, “Water” adlı şarkısıyla kazandı. Ancak bu yılki aday listesinde ABD’li sanatçı Chris Brown’ın yer alması, ödülün kapsamı konusunda soru işaretleri oluşturdu. Nijeryalı sanatçılar Davido ve Lojay ile birlikte hazırladığı “Sensational” şarkısıyla listeye giren Amerikalı şarkıcı Chris Brown, Afrikalı olmayan bir sanatçının Afrika müziği kategorisinde değerlendirilip değerlendirilmemesi gerektiği yönünde tepkilere neden oldu.
Grammy CEO’su Harvey Mason Jr. konuya ilişkin yaptığı açıklamada müzikte kapsayıcılığın önemine vurgu yaparak, “Belirli bir türü sadece belli sanatçılara sınırlandırmak yaratıcılığın önüne geçer” dedi. Nijeryalı müzik eleştirmeni Ayomide Tayo ise Chris Brown’ın uzun yıllardır Afrika müziği ile iç içe olduğunu belirterek, “Nijerya’da onun için ‘Chris Brown zaten Nijeryalı’ şeklinde espriler yaparız. Çünkü sürekli şarkılarımızda ve müzik videolarımızda yer alıyor” sözleriyle bu kategoride yer almasının anlaşılır olduğunu vurguladı.
Afrobeats’in hakimiyeti ve diğer türlerin geleceği
Afrika müziğinin Grammy Ödülleri’ndeki yükselişi, Afrobeats’in uluslararası arenada daha fazla öne çıkmasını sağladı. Ancak bu durum, kıtanın diğer müzik türlerinin gölgede kalmasına neden olduğu gerekçesiyle eleştiriliyor. Afrobeats’in Nijerya ve Gana kökenli olduğu bilinse de, Afrika’nın farklı bölgelerinde Amapiano, Soukous ve Highlife gibi birçok popüler müzik türü bulunuyor. Johannesburg merkezli plak şirketi Vth Season’ın sahibi Raphael Benza, “Önümüzdeki yıllarda Amapiano gibi türlerin de ödüllerde daha fazla yer alacağını göreceğiz” dedi.
Afrobeats’in bu kadar baskın olmasının temel nedenlerinden biri ise Nijerya diasporasının desteği olarak gösteriliyor. Tayo, “İngiltere ve ABD’de yaşayan Nijeryalılar, Afrobeats’in küresel çapta yükselmesine büyük katkı sağladı” dedi. 2023 yılında Spotify’da 1,4 milyar dinlenmeyi aşan amapiano gibi türlerin de önümüzdeki yıllarda Grammy sahnesinde daha fazla yer alabileceği öngörülüyor.
Afrikalı sanatçılar zaten Grammy kazanıyordu
Afrikalı sanatçılar, Afrika müziğine özel bir kategori oluşturulmadan önce de Grammy Ödülleri’nde önemli başarılar elde etmişti. Güney Afrikalı Miriam Makeba, 1966 yılında “En İyi Folk Kaydı” ödülünü kazanan ilk Afrikalı sanatçı olmuştu. 1992’de tanıtılan “En İyi Dünya Müziği Albümü” kategorisi, Angélique Kidjo, Youssou N’Dour ve Ali Farka Touré gibi isimlerin Grammy kazanmasına olanak tanıdı.
Zaman içinde geleneksel ve çağdaş dünya müziği ödülleri olarak ikiye ayrılan bu kategori, günümüzde “En İyi Küresel Müzik Albümü” olarak adlandırılıyor. Ayrıca, Güney Afrikalı DJ Black Coffee, 2022’de “En İyi Dans/Elektronik Albüm” ödülünü kazanarak Afrika müziğinin farklı türlerinin de Grammy sahnesinde yer bulabileceğini gösterdi.
Afrika müziği için daha fazla kategori talebi
Afrika müziğinin küresel popülerliği arttıkça, Grammy Ödülleri’nde daha fazla Afrika kökenli müzik türüne yer verilmesi talebi de büyüyor. Uzmanlar, Afrobeats’in güçlü yükselişinin yanı sıra Amapiano, Soukous ve diğer türlerin de kendi içinde değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyor.
Afrika müziğine özel kategorilerin artırılması, kıtanın kültürel çeşitliliğini ve müzikal zenginliğini daha iyi yansıtabilir. Müzik eleştirmenleri, ilerleyen yıllarda Grammy’nin Afrika’daki farklı müzik türlerine daha fazla alan açarak kapsayıcılığı artırmasını bekliyor.