2024 yılı Ekim ayında gerçekleşen Mozambik başkanlık seçimlerinde rakibi Venancio Mondlane karşı kazanan Daniel Chapo, çarşamba günü gerçekleşen yemin töreninin ardından göreve başladı.
Seçim sonuçlarını kabul etmeyen muhalefet adayı Venancio Mondlane’nin destekçileri, aylardır protesto gösterilerini sürdürüyor ve zaman zaman güvenlik güçlerinin sert müdahalesi ile karşı karşıya kalıyorlar.
Resmi sonuçlara göre Chapo cumhurbaşkanlığı oylarının yüzde 65’ini alırken, Mondlane yüzde 24’te kaldı. Ancak Mondlane, kendisinin yüzde 53 oy aldığını ve Mozambik seçim kurumlarının sonuçları manipüle ettiğini iddia etti. Mondlane’nin destekçileri ülkenin genç nüfusunu oluşturuyor, yemin töreni öncesinde Facebook üzerinden yaptığı ‘‘Bu rejim barış istemiyor’’ paylaşımıyla birlikte protestoların devam edeceğini belirtti.
Yemin töreni boyunca bir helikopter ve çok sayıda polis, tören alanı çevresinde konuşlandı. Yeminini ”Tüm enerjimi ulusal birliği, insan haklarını, demokrasiyi ve Mozambik halkının refahını savunmaya, geliştirmeye ve güçlendirmeye adayacağıma yemin ediyorum.” sözleriyle tamamladı.
Chapo, yemin töreninden sonraki ilk konuşmasında, birlik ve ulusal istikrar çağrısında bulundu. Ulusal mecliste gazetecilere yaptığı kısa bir konuşmada, ulusun kalkınma ve refah için bir araya gelmesi gerektiğini vurguladı.
Uluslararası gözlemciler, seçimlerde usulsüzlükler ve şeffaflık eksikliği raporlarına dayanarak sürecin güvenilirliğini tartıştı. Avrupa Birliği seçim izleme misyonu, Chapo’nun zaferini “seçim sonuçlarının haksız şekilde değiştirilmesi” olarak nitelendirerek kınadı.
Chapo’nun yönetimi, yemin töreninde uluslararası katılımın sınırlı kalmasıyla diplomatik alanda da yalnızlaştı. Eski sömürge gücü Portekiz, yalnızca Dışişleri Bakanı’nı gönderirken, Güney Afrika lideri dahil birçok Afrika lideri törene katılmadı. Siyasi analist Johann Smith, bu durumu uluslararası toplumun Chapo’nun liderliğine yönelik isteksizliği olarak yorumladı.
Seçim sonrası ortaya çıkan siyasi istikrarsızlık, yüzlerce can kaybına yol açarak Chapo’nun yönetimini zorlamaya devam ediyor. Inhambane ve Zambezia bölgelerinde çıkan çatışmalarda en az altı kişi hayatını kaybederken, protestolar geniş çaplı ölümlere sebep oldu. Güvenlik güçleri, gösterilere müdahalede aşırı güç kullanmakla suçlanıyor.
Artan gerginliğe rağmen, Chapo bu hafta yeni hükümetini duyurmaya hazırlanıyor ve bazı uzmanlar, kabinesindeki muhalefet figürlerine pozisyonlar teklif ederek huzursuzluğu yatıştırmaya çalışabileceğini öne sürdü. Ancak, diyalog çağrıları, Mondlane’in Chapo ile eski Cumhurbaşkanı Filipe Nyusi arasındaki ilk görüşmelerden dışlanmasıyla daha da karıştı. Chapo, Mondlane’i gelecekteki müzakerelere dahil etme sözü verdi, ancak muhalefet lideri seçimin adil olmadığı konusunda ısrarcı olmaya devam ediyor.