Körfez ülkeleri Sudan’daki savaşın sona erdirilmesi için Suudi Arabistan ve ABD’nin girişimlerine destek verirken, sahadaki şiddetli çatışmalar devam ediyor. Güney Kordofan’da SPLM-N önemli bir karakolun kontrolünü yeniden ele geçirdi, Hartum’da gıda yardımları durduruldu ve Birleşmiş Milletler bölgedeki abluka benzeri koşullar ile artan yetersiz beslenme vakaları konusunda uyardı. Kriz giderek büyürken siviller açlık ve güvenlik tehdidiyle karşı karşıya kalmaya devam ediyor.
KÖRFEZ ZİRVESİ’NDE SUDAN VURGUSU
Bahreyn’de düzenlenen 46. Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Zirvesi’nin kapanış bildirisi, Sudan’daki savaşı sona erdirmek için Suudi Arabistan ve ABD’nin ortak girişimlerini memnuniyetle karşıladı. Liderler, Sudan’da istikrarın sağlanması ve devlet kurumlarının korunması yönündeki çabalara açık destek verdi.
Bildiride, Kasım ayında Washington’a giden Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın temasları övüldü. ABD Başkanı Donald Trump’ın, Veliaht Prens’in talebi üzerine 19 Kasım’da çatışmaları sona erdirmek için çalışma sözü vermesi, zirvede krizin çözümü için önemli bir adım olarak görüldü.
KİK Yüksek Konseyi, Trump’ın kalıcı ateşkes için Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve diğer müttefiklerle iş birliği yapacağını açıklamasını memnuniyetle karşıladı. Ayrıca Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve ABD’nin oluşturduğu “Dörtlü” mekanizmasının 12 Eylül’deki barış planı tekrar desteklendi.
Siyasi maddelerde, Sudan’ın devlet kurumlarının korunması gerektiği vurgulandı ve aşırılıkçı grupları dışlayan bağımsız bir sivil hükümet kurulması çağrısı yapıldı. İnsani alanda ise savaşan taraflara Cidde Bildirgesi’ne uygun şekilde sivilleri koruma ve yardımların kesintisiz ulaşmasını sağlama uyarısı yapıldı.
SPLM-N GÜNEY KORODAFAN’DA STRATEJİK KARAKORLU ELE GEÇİRDİ
Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N), Güney Kordofan’daki Mabsouta garnizonunu yeniden ele geçirdiğini duyurdu. Böylece Sudan ordusunun hafta başında elde ettiği ilerleme geri çevrilmiş oldu. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Turk’ün bölgede şiddetin artacağı yönündeki uyarısından yalnızca saatler sonra gelen bu gelişme, çatışmaların tırmanışta olduğuna işaret etti.
Abdelaziz el-Hilu liderliğindeki hareket, El-Abbasiye Tagali bölgesinde yer alan Mabsouta’nın kontrolünü tamamen sağladığını ve “bölgedeki tüm garnizonları geri almak için ilerlemeye devam edeceğini” açıkladı. Ordu günler önce kasabayı ele geçirmişti ancak SPLM-N ayrıca, ordunun kısa süreliğine aldığı Qardud Nyama bölgesini de yeniden kontrol altına aldığını bildirdi. 2011’den beri hükümet güçleriyle çatışan SPLM-N, 2023’ten sonra geniş çaplı savaşa daha aktif şekilde katıldı ve 2024 Şubat’ta HDK ile siyasi ve askeri ittifak kurdu.
HARTUM’UN GÜNEYİNE YARDIM AKIŞI DURDU
Hartum’un Güney Kuşak bölgesinde, aktivistlerin açıklamasına göre Dünya Gıda Programı (WFP) yardımları ve mahalle aşevlerinin çalışmaları askıya alındı. Böylece savaş nedeniyle geçim kaynaklarını kaybeden siviller için önemli bir yaşam desteği kesilmiş oldu. 2023 yılından bu yana milyonlarca Sudanlı, Takaaya adı verilen gönüllü aşevlerine bağımlı halde yaşamını sürdürüyor. Ancak çatışmalı bölgelerde hizmet veren gönüllüler tutuklanma ve ölüm riski ile karşı karşıya kalıyor.
Güney Kuşak Acil Servisi, El-Ezher bölgesindeki tüm mutfakların durduğunu açıkladı ve bunun ekonomik sıkıntılarla boğuşan halkın yükünü artıracağını söyledi. Yakın tarihli saha raporları, Hartum’daki hanelerin %97’sinin gıda güvensizliği yaşadığını, ailelerin öğün atlamaya, dilenciliğe ya da çocuk işçiliğine mecbur kaldığını ortaya koydu.
Hükümet verilerine göre yoksulluk oranı %21’den %71’e fırladı, 23 milyon kişi yoksulluk sınırının altında yaşıyor. IOM ise hanelerin %86’sının temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını bildirdi.
BM’DEN KORDOFAN VE DARFUR İÇİN UYARI
Birleşmiş Milletler, Güney Kordofan’daki bazı bölgelerde sivillerin kuşatma benzeri şartlarda sıkıştığını, iletişimin kesildiğini ve insani erişimin neredeyse imkânsız hale geldiğini duyurdu. BM sözcüsü Stephane Dujarric, Dilling ve Kadugli’de halkın dış dünyadan kopuk olduğunu, kaçmaya çalışan sivillerin güvenlik riskleriyle karşılaştığını söyledi.
Hastaneler yalnızca kısmen çalışıyor, aileler yiyecek, su ve tıbbi destek olmadan kalıyor. Dünya Sağlık Örgütü, savaşın başladığı 2023’ten bu yana sağlık tesislerine 198 saldırıyı doğruladı, 1700’den fazla sağlık çalışanı ve hasta hayatını kaybetti.
Darfur’da ise gıda ve su kıtlığı, yağmalama, hareket kısıtlamaları kriz seviyesinde. UNICEF, bölgedeki aşırı kalabalık kamplarda kızamık, kolera ve dang humması şüphesi taşıyan vakaların arttığını açıkladı. Yaklaşık 950 refakatsiz çocuk tespit edildi.
OCHA ayrıca Beyaz Nil’de çocuklarda yetersiz beslenmenin kritik seviyeye ulaştığı uyarısında bulundu. BM, Sudan için hazırlanan 4,2 milyar dolarlık yardım planının yalnızca %35’inin finanse edildiğini, operasyonların ciddi bütçe açığıyla yürüdüğünü belirterek bağışçılara çağrıda bulundu.
Kaynak: Ajanslar