ABD merkezli bir insan hakları örgütü, Apple hakkında Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Kongo DC) ve Ruanda kaynaklı çatışma madenlerini tedarik ettiği iddiasıyla Washington’da yeni bir dava açtı. Şirket, söz konusu suçlamaları kesin bir dille reddediyor.
Washington merkezli International Rights Advocates (IRAdvocates), Apple’ın tedarik zincirinde hâlen çocuk işçiliği, zorla çalıştırma ve silahlı grupların kontrol ettiği madenlerden elde edilen kobalt, kalay, tantal ve tungsten bulunduğunu öne sürdü.
ABD mahkemeleri daha önce benzer bir davayı reddetmiş, Fransa’daki soruşturma da delil yetersizliği nedeniyle kapatılmıştı. Ancak Belçika’da yürütülen ilgili ceza soruşturması devam ediyor.
APPLE İDDİALARI YALANLADI
Apple, yeni dava üzerine yaptığı açıklamada iddiaları “asılsız ve gerçeğe aykırı” olarak niteledi.
Şirket sözcüsü, Apple tasarımı bataryalardaki kobaltın yüzde 99’unun geri dönüştürülmüş kaynaklardan geldiğini söyledi. Ayrıca, 2024’te Kongo’nun doğusunda çatışmalar tırmandığında, Apple’ın tüm tedarikçilerine Kongo ve Ruanda’dan malzeme alımını durdurma talimatı verdiğini belirtti.
Apple, Tedarikçi Davranış Kuralları’nın “sektördeki en sıkı standartlar” olduğunu ve tedarik zincirine ilişkin tüm raporların kamuya açık şekilde yayımlandığını vurguladı.
DAVADA ÇİN’Lİ ÜRETİCİLERE DE İŞARET EDİLDİ
Dilekçede, üç Çinli ergitme tesisinin — Ningxia Orient, JiuJiang JinXin ve Jiujiang Tanbre — silahlı grupların kontrol ettiği Kongo madenlerinden çıkarılan koltanı Ruanda üzerinden kaçak yollarla işlediği iddia edildi. Bu tesislerin Apple’ın tedarik zinciriyle bağlantılı olduğu öne sürüldü.
IRAdvocates, mahkemeden Apple’ın tüketiciyi yanılttığının tespiti, pazarlama faaliyetlerine yönelik ihtiyati tedbir ve yargılama giderlerinin karşılanması talebinde bulundu; ancak dava tazminat talebi içermiyor.
ZORLA ÇALIŞTIRMA İDDİALARI
Dilekçede, Nottingham Üniversitesi’nin 2025’te yayımladığı bir çalışmada, Apple tedarik zinciriyle ilişkilendirilen Kongo sahalarında zorla ve çocuk işçiliğine rastlandığı bilgisine yer verildi.
Kongo DC, dünyadaki kobalt üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini sağlarken, kalay, tungsten ve tantal üretiminde de küresel tedarikin önemli bir kısmını oluşturuyor.
KONGO VE RUANDA’DAN YANIT GELMEDİ
Kongo ve Ruanda hükümetlerinden konuya ilişkin henüz bir açıklama yapılmadı. Apple ise, çatışma bölgelerinden mineral kullanıldığına dair makul bir kanıt bulunmadığını savunmayı sürdürüyor.