Mali’de El Kaide bağlantılı Cemaat Nusret el-İslam vel-Müslimin (JNIM) örgütünün başkent Bamako’yu kuşatmasıyla güvenlik durumu kritik bir eşiğe gelirken, Rusya’nın olaya ilişkin sessizliği Afrika’daki müttefiklerinde endişeye yol açtı. Moskova’nın tutumunun, kıtadaki ortaklarının Rusya’ya olan güvenlerini yeniden değerlendirmelerine neden olabileceği belirtiliyor.
Rusya, Mali’nin geçici Cumhurbaşkanı Assimi Goita’nın en önemli stratejik ortaklarından biri olmasına rağmen, Bamako’daki kriz hakkında henüz resmi bir açıklama yapmadı. Öte yandan JNIM, Rusya ve Mali ordusundan oluşan Afrika Kolordusu’nun toplama noktalarını hedef aldığını duyurdu.
RUSYA, GELİŞMELERE TEPKİ VERMEDİ
Uzmanlara göre Rusya’nın Mali’deki gelişmeler karşısındaki sessizliğinin üç temel nedeni bulunuyor. Uluslararası ilişkiler uzmanı Nizar Makni, Moskova’nın Ukrayna’daki savaşla meşgul olduğunu ve askeri, siyasi ve ekonomik kaynaklarının büyük bölümünü bu cepheye ayırdığını belirtiyor. Makni’ye göre Bamako’ya doğrudan müdahale Rusya için ikincil bir yük oluşturabilir.
İkinci neden ise Rusya’nın kendisini işgal gücü olarak değil, “özel güvenlik sağlayıcısı” olarak konumlandırması. Bu model, geniş çaplı başkent savunmalarını değil; danışmanlık, eğitim ve özel operasyonları kapsıyor. Bamako’nun düşmesi halinde bu modelin sınırları da açıkça ortaya çıkmış olacak.
Üçüncü neden ise Moskova’nın Goita yönetimini, tüm olumsuzluklara rağmen Sahel bölgesindeki en güçlü kozlarından biri olarak görmesi. Buna karşın, Mali’deki başarısızlığın açıkça ilan edilmesi Rusya açısından çok daha maliyetli bir tablo yaratabilir.
AFRİKA POLİTİKASINDA KAPSAMLI BİR DEĞİŞİM
Rus analist Dmitry Bridge, Rusya’nın sessizliğinin sadece Ukrayna savaşıyla açıklanamayacağını, bunun Afrika politikasında daha geniş kapsamlı bir değişimi işaret ettiğini savunuyor. Bridge’e göre Moskova’nın Bamako kuşatmasına karşı hareketsiz kalması, ülkenin kıtadaki önceliklerini yeniden düzenlediğini gösteriyor.
Bridge, Rusya’nın aktif bir askeri müdahaleye girişmesi durumunda Sahel’de karmaşık ve uzun süreli bir çatışmanın içine çekilebileceğini, bunun da mevcut uluslararası yaptırımlar ve Ukrayna’daki savaşla birlikte Rusya’yı zorlayacağını ifade ediyor.
RUSYA’YA ALTERNATİF ABD OLABİLİR Mİ?
Son günlerde Afrikalı siyasi çevrelerde Rusya’ya alternatif arayışları sıkça dile getiriliyor. Bu durum özellikle topraklarının büyük bölümünü silahlı gruplara kaptıran Burkina Faso gibi ülkeler için kritik öneme sahip.
Makni, Afrika ülkelerinin esas sorununun müttefik eksikliği olmadığını, aksine çok fazla dış ortağa bağımlı hale gelmek olduğunu vurguluyor. Ona göre Washington ile Mali arasında kısa süre önce yapılan üst düzey görüşme, Rusya’nın boşluğunun ciddi şekilde tartışıldığının göstergesi.
Uzman, Bamako’dan gelen mesajların iki yönlü olduğunu belirtiyor: İlki Washington’a yönelik bir uyarı niteliğinde; Mali, başkentin düşmesinin tüm Batı Afrika kıyılarını istikrarsızlaştıracağı ve bunun ABD’yi de etkileyeceğini hatırlatıyor. İkinci mesaj ise Moskova’ya: “Yokluğunuz bizim alternatifsiz olduğumuz anlamına gelmez.”
BELİRSİZLİK SÜRÜYOR
Makni, Moskova’nın Batı Afrika’daki nüfuzunu kaybetmek istemediğini, bu nedenle önümüzdeki haftalarda Rusya–Mali ilişkilerinde sınırlı bir gerilimin ortaya çıkabileceğini öngörüyor. ABD’nin ise sahaya asker göndermeyeceği, ancak Rusya’nın boşluğunu yakından izleyerek avantaj elde etmeye çalışacağı ifade ediliyor.
Uzmanlara göre Washington, Rusya’nın Mali’deki güvenlik projesinin çökmesinin Sahel’deki diğer ülkelerde yeni bir sorgulama süreci başlatabileceğinin farkında. Bu nedenle yaşananlar bir “stratejik eksen değişikliği” değil, Bamako’nun Moskova’ya yönelik tedirginliğinin başlangıcı olarak görülüyor.
Kaynak: Şarku’l Avsat, Sagir el-Hidri