İnsan hakları savunucusu ve akademisyen Ilyasah Shabbazz, Malcolm X’in kızı olarak Afrika diasporası ve toplumsal adalet mücadelesine dair deneyimlerini İstanbul’da Enstitü Sosyal’in düzenlediği “İki Nokta Buluşmaları” etkinliğinde paylaştı. Söyleşide Shabbaz, babasının mirasının kendisi için ne ifade ettiğini, diasporadaki toplulukların güçlendirilmesi için yürüttüğü çalışmaları ve küresel ölçekte diaspora figürlerinin önemini anlattı. Etkinlik, Dr. İpek Coşkun Armağan moderatörlüğünde gerçekleşti.
MALCOLM X’İN DİASPORADAKİ YERİ
Shabbaz, babasının Afrika diasporası için verdiği mücadelenin önemine dikkat çekti. “Babam, sadece Amerika’daki siyah toplum için değil, tüm Afrika diasporası için bir ilham kaynağıydı. Adalet, eşitlik ve insan hakları mücadelesi, diasporadaki toplulukların kimliklerini hatırlaması ve güçlenmesi için kritik öneme sahipti.” dedi.
Babasının hapisteki sürecine de değinen Shabbaz:
“Hapse girmek ve kaçtığı her şeyle yüzleşmek, adaleti gerçek anlamda kavramasını sağladı. O, insandan korkmadı; yalnızca Allah’tan korktu” ifadelerini kullandı.
SHABBAZ’IN DİASPORAYA YÖNELİK ÇALIŞMALARI
Shabbaz, kendi çalışmalarını da diaspora topluluklarının eğitim ve bilinçlenmesine odaklı yürüttüğünü vurguladı. “Shabazz Center’da nesiller arası liderlik gelişim programları yapıyoruz. Gençlerin öz sevgi, kaliteli eğitim ve tutkularına bağlı olarak topluma katılmalarını sağlıyoruz. Amacımız, diaspora topluluklarının kimliklerini ve tarihlerini hatırlamaları.” dedi.
Shabbaz, öğrencilerin Benin ve Mısır gibi Afrika medeniyetlerinin tarihini Roma ve Yunan tarihi kadar öğrenmesini teşvik ederek, “Tarihinizi, mirasınızı ve kimliğinizi geri kazanmalısınız.” çağrısında bulundu.
Shabazz, New York Belediye Meclisi’ne seçilen Zohran Mamdani’yi örnek göstererek:
“Bence küresel bir bilinçlenme yaşanıyor. Uzun süre yanlış bilgilendirme ve yetersiz eğitimle ezildik, şimdi gücümüzü ve birliğimizi keşfediyoruz. Bir Müslüman’ın New York belediye başkanı olacağını kim düşünebilirdi ki?” sözlerine yer verdi.
Diaspora figürlerinin güçlenmesinin, toplulukların sesini yükseltmesi ve adalet mücadelesini sürdürmesi açısından önemini vurguladı.
KÜRESEL ADALETSİZLİKLE MÜCADELE
Shabbaz, babasının tutkusunu haksızlığa karşı direnmek olduğunu ve bu uğurda mücadele ettiğinin altını çizdi. Shabbaz:
“Malcolm X’i ne zaman tutkulu bir tavırla görseler, bunun nedeni linç edilen çocuklar, dövülen kadınlar ve zulme uğrayan insanlardı. Babam bu durumlara güçlü bir tepki gösterirdi.”
Filistin ve Afrika’daki adaletsizliklere dair babasının perspektifinden bakarak:
“Hayattayken Gazze’yi ziyaret etti. Aslında her türlü zulmün olduğu pek çok yeri ziyaret etti.” sözlerine yer verdi.
George Floyd’un ölümü sonrası başlayan Black Lives Matter hareketine de değinen Shabazz:
“Siyah insanlar, ezilen topluluklar, kadınlar, Müslümanlar, Yahudiler… Hepimiz insanlık ailesinin bir parçasıyız. Black Lives Matter, devam eden tüm adaletsizliklerin bir yansımasıdır. Shabazz Center’da nesiller arası liderlik programlarıyla, genç ve eski nesiller arasındaki deneyim aktarımını sağlıyoruz,” dedi.
KİTAP DUYURUSU
Shabazz, gelecek yıl 19 Mayıs’ta yayımlanacak olan “Malcolm in the Desert: The Spiritual Transformation” adlı kitabında, babasının ve kendi hac yolculuklarını anlatarak bireysel ve toplumsal dönüşümü ele alacağını açıkladı.
“Hac, sadece Mekke’ye gitmek değildir. Daha iyi bir insan olmak isteyen, ‘Ben ne yapmalıyım?’ diye soran herkes içindir. Bu kitapta babamın yolculuğu ve kendini duvara çarpmış gibi hissetmesinden bahsediyorum.”
YANKILAR SERGİSİNİN AÇILIŞINA KATILDI
Ilyasah Shabbaz, Şule Yüksel Şenler ile Malcolm X’in hak ve özgürlük mücadelesine ışık tutarak miraslarını yaşatmayı amaçlayan “Uluslararası İnsan Hakları Konferansı ve Yankılar Sergisi”nin İstanbul’daki açılış programına katıldı.
Programda söz alan Shabbaz, Ankara’daki ABD Büyükelçiliğinin bulunduğu caddeye Malcolm X adı verilmesi dolayısıyla teşekkürlerini sundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’a “dostum” demekten şeref duyduğunu dile getiren Shabazz, Erdoğan’ın İstanbul davetini her defasında memnuniyetle ve isteyerek kabul ettiğini dile getirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Emine Erdoğan ve Senegal Cumhurbaşkanı’nın eşi Marie Khone Faye ile sergiyi gezen Shabbaz, iki düşünce insanının mirasının ortak paydada buluştuğu sergi için teşekkürlerini sundu.