Tunus’ta bu yıl hurma sezonu, rekor üretime rağmen ciddi aksaklıklarla geçiyor. Güneybatı bölgesindeki birçok çiftçi, fiyatlardaki sert düşüş nedeniyle hasadı durdurarak gelir kaybına karşı protesto başlattı.
Tunus haber ajansının bildirdiğine göre, Kebili vilayetine bağlı Cemna bölgesinde birçok çiftçi, Ekim ayı sonunda hurma hasadını durdurdu.
Bu duruma, Deglet Nour türü hurmaların alım fiyatlarının bazı toplayıcılar tarafından düşürülmesi neden oldu. Birinci kalite hurmanın kilogram fiyatı 1,18 dolardan 1 dolara, ikinci kalite hurmanın fiyatı ise 0,80 dolardan 0,65 dolara geriledi.
FİYAT DÜŞÜŞÜ KARŞISINDA ARTAN ENDİŞE
Kebili vilayetinin Dûz bölgesinden çiftçi ve ihracatçı Hamad Hammadi, fiyatların genellikle arz-talep dengesiyle belirlendiğini, ancak son yıllarda bölge dışından gelen yatırımcıların etkisiyle üretimin büyük oranda arttığını söyledi.
Anadolu Ajansı’na konuşan Hammadi, “Yıllık yaklaşık 130 bin ton hurma ihraç ediyoruz, ancak bu yıl üretim 400 bin tona ulaştı. Bu durum ihracatçıların referans fiyatlara uymamasına yol açtı” dedi.
Hammadi, tekelcilik karşıtı yasanın iç piyasadaki ticareti de zorlaştırdığını belirterek, “Nakliye sırasında resmi fatura zorunluluğu getirildi. Ancak birçok çiftçi fatura kesmiyor, bu da iç ticareti karmaşık hale getirdi” ifadelerini kullandı.
Depolama kapasitesinin sınırlı olmasının krizi derinleştirdiğini vurgulayan Hammadi, “Çiftçilerin depolama kapasitesi 50 bin tonu geçmiyor. 100 bin ton ihracata ayrılmış durumda, geri kalan büyük miktarda hurma ise uygun şekilde depolanamıyor” dedi.
Hammadi, ihracatçıların kilogramı 3,5 dinardan (yaklaşık 1,18 dolar) almayı reddetmesiyle alımların durduğunu ve fiyatların düştüğünü belirtti. “Cumhurbaşkanı Kays Said’in hurmaların depolanmasına ve serbest dolaşımına izin veren kararlarının piyasayı istikrara kavuşturmasını umuyoruz” diye ekledi.
PAZARLAMA VE FİNANSMAN SORUNLARI
Kebili’den çiftçi Ömer Bin Ali ise hurmanın hassas bir ürün olduğunu, uzun süre dayanmadığını ve bankaların ihracatı finanse etmeyi reddetmesinin krizi derinleştirdiğini söyledi.
Soğuk hava depolarının dolduğunu belirten Bin Ali, “Tüccarlar tekelcilik suçlamasıyla karşılaşma korkusuyla alım yapmıyor. Bu da pazarlamayı daha da karmaşık hale getiriyor” dedi.
Bin Ali, Hurma Üreticileri Birliği’nin her yıl referans fiyat belirlediğini ancak piyasanın yine de arz-talep dengesiyle şekillendiğini ifade etti.
Resmî bir üretici temsilciliği bulunmadığını belirten çiftçi, üreticilerin suya erişim, satış ve idari işlemler gibi zorluklarla tek başına mücadele ettiğini söyledi.
CUMHURBAŞKANINDAN ÇİFTÇİLERE DESTEK
Yaşanan kriz üzerine Cumhurbaşkanı Kays Said, hurma üretimi ve ticaretindeki aksaklıkları gidermek için doğrudan müdahalede bulundu.
İçişleri ve Maliye bakanlarıyla yaptığı toplantıda Said, çiftçilerin ürünlerini rahatça taşıyabilmeleri, depolayabilmeleri ve pazarlayabilmeleri için gerekli kolaylıkların sağlanması talimatını verdi.
Bazı bürokratik prosedürlerin yasal dayanağının olmadığını belirten Said, bu uygulamaların küçük üreticiler için yük haline geldiğini vurguladı.
Cumhurbaşkanı ayrıca spekülatörlere ve tekellere karşı önlem alınması çağrısında bulunarak, devletin küçük üreticilere üretimden satışa kadar her aşamada destek sağlama ilkesini hatırlattı.
Tarım ve meyvecilik sektör temsilcileriyle yaptığı başka bir toplantıda ise Said, Jemna ve El-Blida gibi bölgelerde hurma fiyatlarının kasıtlı olarak düşürülmesi nedeniyle çiftçilerin hasadı bıraktığını belirtti.
Said, “Tunus’ta artık her şey netleşiyor. Devlet, çiftçileri ve ulusal ekonomiyi korumakta tereddüt etmeyecektir” ifadelerini kullandı.
ZORLUKLARA RAĞMEN REKOR ÜRETİM
Tarım, Su Kaynakları ve Balıkçılık Bakanı Ezzeddin Bin Şeyh, 23 Ekim’de Kebili’de hasat sezonunun açılışında yaptığı açıklamada, bu yıl 404 bin tonluk rekor üretim beklendiğini duyurdu.
Bakan, üretimin 347 bin tonunun “Deglet Nour” türü, 57 bin tonunun ise diğer hurma çeşitlerinden oluştuğunu belirtti.
Ulusal Tarım Gözlemevi verilerine göre, ülkenin güneyindeki dört vilayette (Gafsa, Tozeur, Kebili ve Gabes) yaklaşık 61 bin hektarlık alanda 8 milyon hurma ağacı bulunuyor. Bu ağaçlar, ülkenin hurma üretiminin bel kemiğini oluşturuyor.