Sudan’ın Darfur bölgesindeki El Faşir kentinde insani felaket derinleşiyor. Yaklaşık 31 aydır süren iç savaşta, paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) kentin kontrolünü ele geçirirken, binlerce sivilin mahsur kaldığı, toplu katliamların yaşandığı bildiriliyor.
Görgü tanıkları ve uluslararası kuruluşların raporlarına göre, HDK mensupları araçlarla, develerle ve yaya olarak kente girerek yüzlerce kişiyi öldürdü veya alıkoydu. Tıbbi kaynaklar, HDK’nın şehrin kuzeyindeki askeri üssü ele geçirmesinin ardından onlarca sivilin öldürüldüğünü, yüzlercesinin ise tutuklandığını bildirdi.
Sudan ordusu, daha fazla sivilin zarar görmesini engellemek amacıyla şehirden çekildiğini açıkladı. Ordu Komutanı General Abdulfettah el-Burhan, çekilmenin nedenini “HDK tarafından yürütülen sistematik yıkım ve sivillere yönelik sistematik katliamlar” olarak tanımladı.
BM’NİN ELİNDE ŞİDDET VAKALARINA DAİR “GÜVENİLİR RAPORLAR” VAR
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, El Faşir’in düşmesini “korkunç bir tırmanış” olarak niteleyerek, çatışan taraflara dış askeri desteğin durdurulması çağrısında bulundu. Guterres, artan dış müdahalelerin ateşkes ve siyasi çözüm umutlarını zayıflattığını vurguladı.
BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi, şehirde infazlar, sivillere yönelik saldırılar, ev ev aramalar ve özellikle kadınlara yönelik cinsel şiddet vakaları hakkında “güvenilir raporlar” aldığını bildirdi. Uydu görüntüleri, sokaklarda çok sayıda ceset ve kan izlerinin bulunduğunu ortaya koydu.
VERİLER TOPLU KATLİAMLARI İŞARET EDİYOR
Yale Üniversitesi İnsani Araştırmalar Laboratuvarı, elde ettiği uydu verilerinin “kitlesel infazlara” işaret ettiğini, kentte Fur, Zaghava ve Berti gibi yerli Afrika topluluklarına yönelik etnik temizlik yürütüldüğünü açıkladı. Laboratuvarın direktörü Nathaniel Raymond, şiddetin “Ruanda’daki soykırımın ilk 24 saatine” benzediğini belirterek, “Bu sadece bir katliam dalgasının başlangıcı” dedi.
Demokrasi yanlısı aktivistlerin paylaştığı videolarda, HDK üniformalı silahlı kişilerin yerde oturan silahsız sivilleri yakın mesafeden vurduğu görülüyor. Diğer görüntülerde, yanmış araçlar ve sokaklarda yatan onlarca ceset dikkat çekiyor. Görüntülerin bir kısmı doğrulanamasa da, uluslararası kuruluşlar bunların şehirdeki sivil katliam iddialarını güçlendirdiğini belirtti.
YARDIMLAR ENGELLENİYOR
Uluslararası Kızılhaç Komitesi, son iki gün içinde en az 4 bin 200 kişinin Kuzey Darfur’daki Tavilah kampına sığındığını, ancak yardım girişlerinin büyük ölçüde engellendiğini duyurdu. Kentte iletişim ve internet erişimi de kesilmiş durumda.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, El Faşir’de “etnik temelli ihlaller ve toplu infazlar” yaşandığına dair çok sayıda alarm verici rapor aldıklarını açıkladı.
Uluslararası yardım kuruluşları, kentteki durumun “Darfur katliamının son aşaması” haline geldiğini belirtiyor. Darfur’daki Sığınmacılar Ağı’ndan Emi Mahmoud, “Arkadaşlarımızın, komşularımızın, aile üyelerimizin cesetleriyle dolu hendek videoları görüyoruz. Bazı aileler ağaçlara asılmış halde bulunuyor,” dedi.
SADECE EL FAŞİR’DEN BİR MİLYONDAN FAZLA KİŞİ GÖÇ ETTİ
BM’ye göre savaşın başlamasından bu yana yalnızca El Faşir’den bir milyondan fazla kişi kaçtı, yaklaşık 260 bin sivil –yarısı çocuk– hâlâ şehirde mahsur durumda. Yardıma erişimi olmayan halk, hayvan yemiyle hayatta kalmaya çalışıyor.
Savaşın Nisan 2023’te patlak vermesinden bu yana ülkede en az 40 bin kişinin öldüğü, 14 milyondan fazlasının ise evlerini terk etmek zorunda kaldığı tahmin ediliyor. HDK’nın El Faşir’i ele geçirmesi, Darfur’daki beş eyalet başkentinin tamamının bu grubun kontrolüne geçtiği anlamına geliyor ve Sudan’daki savaşın seyrinde kritik bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.