Sudan’daki çatışmalar üçüncü yıla yaklaşırken, bölgesel ve uluslararası aktörler barış için diplomatik çabaları yoğunlaştırıyor. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı General Abdülfettah el-Burhan, 15 Ekim’de Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile Kahire’de bir araya geldi. Görüşme, Ekim ayı sonunda Washington’da düzenlenmesi planlanan dörtlü toplantı öncesinde bölgesel pozisyonları koordine etme amacıyla gerçekleştirildi. Burhan’a Dışişleri Bakanı Muhiddin Salem Ahmed ve Genel İstihbarat Servisi Direktörü General Ahmed İbrahim Mufaddal dahil olmak üzere üst düzey yetkililer eşlik etti.
Toplantıda Sudan’ın birliği ve toprak bütünlüğünün korunması vurgulandı, SAF ile HDK arasındaki savaşı sona erdirmeyi amaçlayan uluslararası ve bölgesel arabuluculuk çabaları tekrar değerlendirildi. Ayrıca, Büyük Etiyopya Rönesans Barajı (GERD) meselesi gibi bölgesel konular da toplantı gündemine taşındı. Nil su haklarına yönelik tek taraflı adımlara karşı ortak tutum benimsendiği açıklandı. Mısır Cumhurbaşkanlığı, görüşmeyi Sudan’a verdikleri desteğin devamı olarak nitelendirerek, insani yardımların kolaylaştırılması ve bölgesel istikrarın sağlanmasının önemine dikkat çekti.
DÖRTLÜ ÇÖZÜM SÜRECİ ASKIDA
Kahire toplantısı, uzun süredir askıda olan Sudan, Mısır, ABD ve BAE’nin yer aldığı dörtlü çözüm sürecine ilişkin yeni diplomatik sinyallerin verildiği bir süreçte gerçekleşti. Dörtlü görüşmelere, 2025’in başında çöken Cidde müzakerelerinden sonra ara verildi fakat taraflarla iletişim kanallarını açık tutuldu. Diplomatik kaynaklar, görüşmelerin sivilleri koruma, insani yardım erişimini sağlama ve sınırlı güvenlik önlemleri üzerine odaklandığını belirtiyor.
Burhan hükümeti, Port Sudan’daki geçici merkezi aracılığıyla uluslararası meşruiyetini güçlendirmeye çalışıyor. ABD Özel Temsilcisi Mossad Boulos, Washington’ın, Burhan cephesinin İran ve eski rejim bağlantılarından uzaklaştığını fark ettiğini açıkladı. Hükümet, HDK’nın dış bağlantılarını dengelemeyi ve Sudan’ın meşru otoritesini sürdürmeyi amaçlıyor.
İNSANİ KRİZ CİDDİ BOYUTLARA ULAŞTI
Bu gelişmelerin yanı sıra sahadaki gerçekler oldukça zorlu. Çatışmalar birçok bölgede devam ediyor, milyonlarca kişi yerinden edilmiş durumda ve temel hizmetlere erişim büyük ölçüde engelleniyor. Yardım kuruluşları, kıtlık riskinin artmakta olduğunu bildiriyor.
Bunun yanı sıra BM İnsan Hakları Merkezi’nin son raporu, Sudan’daki savaşta çocukların “bilinçli olarak hedef alındığını” ortaya koydu. Araştırma, Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile rakibi paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) çocuklara yönelik yaygın suçlar işlediğini, bu suçların cinayet, cinsel şiddet, zorla askere alma ve hastane ile okul gibi hayati altyapıların yok edilmesini kapsadığını belgeledi.
Savaşın başından beri devam eden şiddet olayları kadın ve çocukların çok daha ağır ihlallerle karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. Gıda, sağlık ve güvenlik eksikliği hızla artarken Darfur’un başkenti olan El-Faşir artık ”açık hava morgu” olarak anılmaya başladı.
Diplomatik çabalar umut verici olsa da, sahadaki askeri ve insani durum, barış sürecinin kırılgan doğasını ortaya koyuyor. Önümüzdeki haftalar, Kahire’den Washington’a uzanan diplomatik çabaların sahadaki etkisini test edecek.
Kaynak: Ajanslar