Fas’ta haftalardır süren Z kuşağı protestoları ülke genelinde sarsıcı bir noktaya ulaştı. Hükümet henüz resmi bir yanıt vermezken, mahkemeler protestolarla bağlantılı davalarda sert cezalar vermeye başladı. Agadir Temyiz Mahkemesi, 15 Ekim’de görülen davada “araçları kundaklamak”, “kamu mallarına zarar vermek” ve “yolları barikatlarla kapatmak” suçlamalarıyla yargılanan 17 kişiyi mahkûm etti. Üç sanığa 15 yıl, birine 12 yıl, dokuzuna 10 yıl ve kalan sanıklara ise 3 ila 5 yıl arası hapis cezaları verildi.
Bu cezalar ile ülkedeki protestoların bastırılmasında yargının rolüne dikkat çekilirken, insan hakları örgütleri süreci “gençlere yönelik yargı baskısı” olarak niteliyor.
YOLSUZLUK KARŞITI PROTESTOLAR
Z kuşağı olarak anılan genç nesil, sosyal medyada “GenZ 212” olarak anılan bir hareket etrafında örgütlenerek ülkedeki yolsuzluk, işsizlik ve fırsat eşitsizliğine karşı seslerini yükseltiyor. Gösteriler, özellikle hükümetin 2030 FIFA Dünya Kupası öncesi stadyumlara milyarlarca dolar harcamasına yönelik tepkiyle hızla büyüdü, halkın temel ihtiyaçlarının ihmal edildiği dönemde gerçekleşen bu adım halkın soskaklara çıkmasına neden oldu.
“Stadyumlar burada, peki hastaneler nerede?” sloganı, protestoların simgesi haline geldi. Gençler, Başbakan Aziz Akhannouch ve hükümet üyelerini istifaya çağırarak, yolsuzlukla mücadele ve adil yönetim talebinde bulundu.
Rabat, Kazablanka, Agadir ve Oujda başta olmak üzere birçok şehirde binlerce genç sokaklara döküldü. Ancak bazı şehirlerde polisle siviller arasında çatışmalar yaşandı. Agadir yakınlarında üç protestocunun güvenlik güçlerince öldürülmesi tepkileri büyüttü. Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü, gözaltına alınanların önemli bir kısmının 18 yaşın altında olduğunu ve birçok davada adil yargılama ilkesinin ihlal edildiğini bildirdi.
MAHKEMENİN KARARLARI TEPKİ ÇEKİYOR
Agadir’deki son kararla birlikte, ülke genelinde yüzlerce gencin 4 ila 20 yıl arasında değişen cezalar aldığı açıklandı. Yetkililer, bazı sanıkların “kamu düzenini tehdit eden eylemlerde bulunduğunu” savunurken, insan hakları savunucuları cezaların orantısız olduğunu belirtiyor.
Salé ve Fes şehirlerinde de benzer yargılamalar devam ediyor. Sivil toplum kuruluşları:
“Fas hükümeti dijital çağın genç muhalefetiyle baş etmek yerine onları susturmayı seçiyor.” eleştirisinde bulunuyor.
KRAL SESSİZ, HÜKÜMET İSE TEMKİNLİ DAVRANIYOR
Kral VI. Muhammed son Parlamento konuşmasında protestolara doğrudan değinmese de, “büyük projeler ile sosyal programların birbirini tamamladığını” söyledi.
Fakat sokaktaki gençler, bu açıklamaları yetersiz buluyor. Gerçekçi adımlar atılması için mücadele eden Faslı gençler protestoları sürdürmeye kararlı.
27 yaşındaki protestocu Youssef:
“Hükümet baskıyı azaltmak için göstermelik adımlar atıyor ama reformların yapılması yıllar alacak.” sözleriyle hayal kırıklığını dile getirdi.