Madagaskar Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina’nın ülkeden kaçmasının ardından, parlamento onu görevden azletti. Orduya bağlı seçkin bir birlik, yönetimi devraldığını duyurdu.
Rajoelina, pazartesi akşamı sosyal medyada yaptığı 26 dakikalık konuşmada “can güvenliği nedeniyle güvenli bir yere geçtiğini” açıkladı ancak nerede olduğunu söylemedi. Aynı gün, parlamentoyu feshettiğini duyurdu. Muhalefet bu kararı tanımadığını ilan etti. Salı günü öğleden sonra toplanan Ulusal Meclis, Cumhurbaşkanı’nın “görevini terk ettiği” gerekçesiyle azledilmesine karar verdi.
Cumhurbaşkanı’nın kaçışı, başkent Antananarivo’daki seçkin ordu birimi CAPSAT’ın (Corps d’administration des personnels et des services administratifs et techniques) hükümete karşı harekete geçmesinin hemen ardından geldi. Birlik, hafta sonu binlerce protestocuya katılarak hükümet karşıtı gösterileri desteklemişti.
HER ŞEY KESİNTİLERİN PROTESTO EDİLMESİYLE BAŞLADI
Gösteriler, 25 Eylül’de başkentte gençlerin öncülüğünde başladı. “Gen Z Madagascar” adlı hareketin çağrısıyla sokaklara çıkan protestocular, önce uzun süren su ve elektrik kesintilerini protesto etti. Ancak kısa sürede talepler genişledi: yolsuzluk, yoksulluk, kötü yönetim ve hayat pahalılığına karşı tepki büyüdü.
Protestocular, Rajoelina’nın 15 yıllık yönetiminin son bulmasını, meclis ve anayasa mahkemesinin feshedilmesini, ayrıca Cumhurbaşkanı’na yakın iş insanlarının yargılanmasını talep ediyor. Gösterilerde “şeffaflık, hesap verebilirlik ve köklü reform” çağrıları öne çıkıyor.
Birleşmiş Milletler’e göre şu ana kadar en az 22 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Güvenlik güçlerinin protestoculara karşı plastik mermi, göz yaşartıcı gaz ve şok bombalarıyla müdahale ettiği bildirildi.
ORDUNUN BİR KISMI PROTESTOCULARI DESTEKLİYOR
CAPSAT, başkent Antananarivo’nun Soanierana bölgesinde konuşlu seçkin bir askeri birlik. Birlik lideri Albay Michael Randrianirina, salı günü yaptığı açıklamada “ülkenin güvenlik kurumlarının kontrolünü devraldıklarını” duyurdu. Aynı gün, ordu içinde yeni bir genelkurmay başkanı atandı.
Birlik, “halkın çağrısına yanıt verdiklerini, ancak bu bir darbe girişimi olmadığını” savunuyor. Analistler, CAPSAT’ın açık bir darbe ilan etmekten kaçınarak uluslararası yaptırımlardan korunmaya çalıştığını belirtiyor.
CUMHURBAŞKANI’NIN DURUMU BELİRSİZ
Rajoelina’nın nerede olduğu halen bilinmiyor. Fransız basını, Cumhurbaşkanı’nın Fransa’ya ait bir askerî uçakla ülke dışına çıkarıldığını öne sürdü. Fransa ise bu iddiaya ilişkin açıklama yapmadı. Madagaskar, eski bir Fransız kolonisi ve Rajoelina’nın Fransız vatandaşlığı da geçmişte tartışma konusu olmuştu.
Cumhurbaşkanı, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada “diyalog” çağrısında bulunarak anayasanın korunmasını istedi ancak istifa ettiğini belirtmedi.
SİYASİ KRİZ SÜRÜYOR
Madagaskar, 1960’taki bağımsızlığından bu yana birçok askeri müdahale ve siyasi kriz yaşadı. Rajoelina da 2009’da dönemin Cumhurbaşkanı Ravalomanana’ya karşı yapılan kansız darbeyle iktidara gelmişti. Ironik biçimde o dönemde de CAPSAT kilit rol oynamıştı.
Siyasi analist Rose Mumunya’ya göre, “Rajoelina hâlâ yasal olarak cumhurbaşkanı sayılıyor, ancak ordu yönetimi fiilen devralmış durumda.” Mumunya, siyasi muhalefet, iş çevreleri ve ordu arasında yeni bir sivil geçiş hükümeti kurulması için pazarlıkların sürdüğünü belirtti.
Madagaskar’daki gelişmeler, genç nüfusun öncülüğünde yükselen protesto dalgasının Afrika genelinde yarattığı siyasi sarsıntının son halkası olarak değerlendiriliyor.