Birleşmiş Milletler (BM), Güney Sudan’da Devlet Başkanı Salva Kiir ve görevden alınan Birinci Başkan Yardımcısı Riek Machar’a bağlı güçler arasında yeniden alevlenen çatışmaların, ülke genelinde büyük bir insani krize dönüştüğünü ve 2025 yılında yaklaşık 300 bin kişinin ülkeyi terk ettiğini açıkladı. BM İnsan Hakları Komisyonu’nun yayımladığı son raporda, çatışmaların iç savaşa dönüşme tehlikesi taşıdığı uyarısında bulunularak, bölgesel aktörlere “acil müdahale” çağrısı yapıldı. Raporda, “Güney Sudan, liderler arasındaki siyasi çekişmeler nedeniyle yeni bir trajediye sürükleniyor” ifadesine yer verildi.
BAĞIMISIZLIĞINDAN BERİ SİYASİ İSTİKRARSIZLIKLA MÜCADELE EDİYOR
2011’de Sudan’dan bağımsızlığını ilan eden Güney Sudan, o tarihten bu yana siyasi istikrarsızlık, yolsuzluk ve etnik temelli çatışmalarla mücadele ediyor. Ülke, 2013’te Kiir’in Machar’ı görevden almasıyla patlak veren iç savaşın izlerini henüz silememişken, iki lider arasındaki gerilim yeniden arttı. Geçen ay taraflara bağlı güçler arasında yaşanan silahlı çatışmalar, 2017’de imzalanan ve iyice zayıflayan ateşkesi fiilen sona erdirdi.
Mart ayında Nasir kasabasında yaşanan şiddet olaylarında onlarca kişi hayatını kaybetti, 80 binden fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Bu olayların ardından ev hapsine alınan Machar, Eylül ayında “vatana ihanet” ve “insanlığa karşı suç” işlemek iddialarıyla yargılanmaya başlandı. Fakat avukatı, mahkemenin yetkisiz olduğunu savundu. Kiir yönetimi ise, Machar’ı geçen hafta resmen görevden aldı.
HALK, KOMŞU ÜLKELERE SIĞINIYOR
Çatışmaların yeniden başlaması, yaklaşık 150 bin Güney Sudanlının Sudan’a, bir o kadarının ise Uganda, Etiyopya ve Kenya’ya sığınmasına yol açtı. BM’ye göre, halihazırda 2,5 milyondan fazla Güney Sudanlı komşu ülkelerde mülteci olarak yaşıyor, 2 milyon kişi ise ülke içinde yerinden edilmiş durumda.
Komisyon, mevcut krizin temelinde “liderlerin yolsuzluk, hesap verebilirlik eksikliği ve kişisel çıkarlarını halkın önüne koymaları” olduğunu vurguladı. Komisyon Başkanı Yasmin Sooka, “Bu kriz, halkın değil, liderlerin tercihidir” sözlerine yer verirken, Komiser Barney Afako da “Bölgesel bir müdahale olmadan Güney Sudan felakete sürüklenebilir” uyarısında bulundu.
BM’nin Eylül ayında yayımladığı başka bir raporda ise, ülke gelirinin büyük bölümünü oluşturan petrol karşılığı altyapı projeleri kapsamında 1,7 milyar doların kayıp olduğu belirtilmiş, nüfusun dörtte üçünün ciddi gıda sıkıntısı yaşadığı açıklanmıştı. Afako:
“Güney Sudanlılar, kendilerini bu önlenebilir felaketten kurtarmaları için Afrika Birliği ve bölgesel liderlere güveniyor” diyerek uluslararası topluma bu duruma daha fazla sessiz kalmamları konusunda çağrı yaptı.
Kaynak: Ajanslar