Sudan’da 15 Nisan 2023’te ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında başlayan şiddetli çatışmalar, 23 ay boyunca ülkenin farklı bölgelerinde devam etti. Çatışmanın merkezi haline gelen başkent Hartum, bu süreçte büyük yıkıma uğradı.
Uzun süreli mücadelelerin ardından Sudan Silahlı Kuvvetleri, 26 Eylül 2024’te başlattığı geniş kapsamılı operasyonlarla HDK’nin elindeki bölgeleri geri almaya başladı. Ordu; Sinnar, Cezira ve Beyaz Nil eyaletlerinin ardından 21 Mart 2025’te Cumhurbaşkanlığı Sarayı da ordunun kontrol altına aldı.
26 Mart 2025 itibariyle başkentin merkezinin yanı sıra kuzey, doğu ve güney kesimleri de ordu denetimine geçti. 20 Mayıs’ta Umdurman’daki son HDK unsurlarını da temizleyen ordu, Hartum’un tamamında kontrolü sağladığını açıkladı.
ŞEHRİN DÖRT BİR YANI YIKINTILAR İÇİNDE
Şehrin merkezi, özellikle bakanlıklar, devlet kurumları ve önemli şirketlerin yer aldığı bölgelerde ağır hasar gördü. Camlar kırıldı, bazı yapılar tamamen kullanılamaz hale geldi. Yangın izleri, kurşun delikleri ve terk edilmiş ofisler, hayatın normale dönmediğini gösteriyor. Az sayıda araba ve motosikletin görülebildiği sokaklarda, hayatın yeniden başlamasının ilk işaretleri mevcut.
Hartum Valiliği ve kamu kurumları, şehrin yeniden inşası için onarım ve temizlik çalışmalarını başlattı. Şehir merkezindeki ana caddeler, büyüyen yabani otların temizlenmesi ve yanan araçların kaldırılmasıyla daha düzenli hale geldi.
YENİDEN YAPILANMA SÜRECİ
Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, 16 Temmuz’da Egemenlik Konseyi üyesi İbrahim Cabir başkanlığında “Hartum Eyaleti’ni Hazırlama Üst Düzey Ulusal Komitesi”ni kurdu. Burhan, 19 Temmuz’da uzun süredir kapalı olan Hartum Havalimanı’na indi, şehri dolaşarak halkla bir araya geldi.
Aynı tarihlerde Hartum’a giden Sudan Başbakanı Kamil İdris de stratejik noktaları ziyaret ederek kamu hizmetlerinin yeniden sağlanması konusunda talimatlar verdi.
ÖNCELİK ALTYAPIYI YENİDEN ONARMAK
Komite, ilk toplantılarında su, elektrik ve sağlık hizmetlerinin öncelikli olarak sağlanacağını bildirdi. Komite Başkanı İbrahim Cabir, ana su istasyonları, elektrik hatları ve sağlık tesislerinin yeniden işletilmesi için çalıştıklarını belirtti.
AA muhabiri, şehrin merkezinde yer alan Sudan Ticaret Odalar Birliği’ni de (TOB) ziyaret etti. 1908’de kurulan ve uzun süredir hizmet veren TOB, çatışmalarda nispeten az zarar gördü. Hasar tespit komisyonu başkanı Üsame Avad, kısa sürede restorasyon sürecine başlayacaklarını belirtti.
Hartum’daki yeniden yapılanma çalışmaları, şehrin yıkımından sonra normale dönüş için atılan önemli adımlar olarak dikkat çekiyor.
Kaynak: AA