Fransa Ulusal Meclisi, 1916 yılında Fransız sömürge ordusu tarafından yağmalanan ve 1929’da Fransa’ya götürülerek müzelerde sergilenen konuşan davul Djidji Ayôkwé’nin Fildişi Sahili’ne iadesine ilişkin yasa tasarısını oybirliğiyle kabul etti. Mecliste yapılan oylamada 111 milletvekili evet oyu kullandı, ret ya da çekimser oy çıkmadı.
Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati, bu adımın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 2017’de Ouagadougou’da yaptığı ve Afrika ile ilişkileri yeniden şekillendirme çağrısı içeren konuşmasının bir yansıması olduğunu vurguladı. Dati, iade sürecinde Kültür Bakanlığı, Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı ile Quai Branly-Jacques Chirac Müzesi ve Fildişi Sahili Medeniyetler Müzesi’nin iş birliği içinde çalıştığını ifade etti.
İade süreci iki aşamada gerçekleşti: 18 Kasım’da Fildişi Sahili yetkilileriyle yapılan ön anlaşma ve ardından davulun kesin iadesi. Süreci yasal olarak mümkün kılmak amacıyla, ulusal koleksiyonların devredilemezliğini öngören Miras Kanunu’ndan muafiyet sağlayan yasa tasarısı önce Senato’da, ardından da Meclis komitesinde oybirliğiyle onaylandı.
Bakan Dati, Temmuz ayı sonunda yasa dışı yollarla elde edilen kültürel varlıkların iadesini düzenleyecek çerçeve yasa tasarısının sunulacağını ve bu tasarının Eylül ayında parlamentoda görüşüleceğini açıkladı. Djidji Ayôkwé’nin iadesi, Fransa’nın desteğiyle yeniden açılacak olan Fildişi Sahili Medeniyetler Müzesi’ne teslim edilmeden önce gerçekleşecek.
Oylamanın ardından Fildişi Sahili Kültür ve Frankofoni Bakanı Françoise Remarck sosyal medya üzerinden “Oybirliği Djidji Ayôkwé” mesajını paylaştı. Bakanlık da Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, davulun dönüşünün “ulusal bir dava, kolektif bir gurur anı ve toplumsal uyumun sembolü” olduğunu belirtti.
Fildişi Sahili Başbakanı Robert Beugré Mambé’nin başkanlık edeceği kapsayıcı bir ulusal düzenleme komitesi kurulacağı da duyuruldu. Ülke, bu iade ile birlikte gelecekteki çerçeve yasa doğrultusunda başka simgesel eserlerin geri getirilmesi konusundaki taahhüdünü yineledi.
Konuşan davul Djidji Ayôkwé, üç metre uzunluğunda ve 430 kilogram ağırlığında olup, köylerde toplumsal uyarılar ve ritüel mesajlar iletmek için kullanılıyordu. 2022 yılında iade hazırlıkları kapsamında restorasyondan geçirilen davul, o tarihten bu yana Paris’teki Quai Branly Müzesi’nin koruma alanında bekletiliyordu.