Kenya Ulusal Meclisi, geçtiğimiz hafta düzenlenen protestoların ardından kamu alanlarında gösteri yapma hakkını sınırlamayı amaçlayan yeni bir yasa tasarısını gündeme aldı. “Kamu Düzeni Yasa Tasarısı, 2025” ile korunan alanlar olarak tanımlanan kamu kurumlarının çevresinde protestoları yapılmasının yasaklanması öngörülüyor.
KORUNAN ALAN UYGULAMASI
Tasarıya göre, Parlamento, Yargı, Eyalet Meclisleri gibi devlet kurumlarının 100 metre çevresinde gösteri düzenlenmesi yasaklanacak. Ayrıca İçişleri Bakanı, yerel yönetimlerle iş birliği içinde, şehir merkezlerinde protesto yapılabilecek özel alanlar belirleyebilecek.
Yasa tasarısı, Haziran 2024’teki protestoların yıldönümünde gerçekleşen ve hızlı bir şekilde şiddetli bir protestoya dönüşen gösterilerin hemen ardından gündeme alındı. Gösteriler sırasında bazı hükümet binalarının zarar gördü, yağmalama olayları yaşandı ve güvenlik güçleriyle protestocular arasında yaralama ve öldürmeye varan şiddet olayları gerçekleşti.
19 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ, YÜZLERCESİ YARALANDI
İnsan hakları örgütleri, 27 Haziran 2025 itibarıyla gösterilere bağlı olarak en az 19 kişinin hayatını kaybettiğini, 531 kişinin ise yaralandığını açıkladı. Ayrıca en az 15 kişinin kaybolduğu, 179 tutuklama ve beş cinsel şiddet vakası olduğu da belirtildi.
CEZAİ YAPTIRIMLAR GÖRÜŞÜLÜYOR
Yeni yasa tasarısına göre, belirlenen 100 metrelik alanlarda gösteri düzenleyenler kişiler; 100 bin Kenya Şilini’ne varan para cezası, üç ay hapis cezası veya her iki cezayla birden karşı karşıya kalabilecek.
Tasarıyı destekleyen Nairobi Kadın Temsilcisi Esther Passaris, yasa teklifinin, son gösterilerde yaşanan şiddet olaylarına karşı bir yanıt olduğunu belirterek, “Demokrasimizin temellerini korumalıyız” ifadelerini kullandı.
Tasarıya destek veren bazı milletvekilleri düzenlemeyi gerekli bir adım olarak değerlendirirken, bazı isimler de ifade özgürlüğünün kısıtlanabileceğine dikkat çekti. Bazı milletvekilleri protesto hakkının korunması geretiğini savunurken bu tür eylemlerin uzak alanlara yönlendirilmesinin halkın sesini kısmak olduğunu belirtti. Yasaya temkinli yaklaşan Nyakach Milletvekili Aduma Awour :
“Halkın Meclis’e gelmesini istemiyorsanız, bin kişi geldiğinde hepsini vuracak mısınız?” diyerek tasarının uygulanabilirliğini sorguladı.
MEVCUT KAMU DÜZENİ YASASI
Kenya’da hâlihazırda yürürlükte olan Kamu Düzeni Yasası , kamu toplantısı ya da yürüyüş düzenlemek isteyen kişilerin, etkinlikten en az üç gün önce polise bildirimde bulunmasını şart koşuyor. Ayrıca toplantıların sabah 6 ile akşam 6 saatleri arasında yapılması gerekiyor.
Kaynak: Capital News