Sudan, Güney Afrika, Nijerya ve Uganda gibi birçok ülke hem çatışmalardan hem de İsrail’in Filistin’e yönelik uzun süredir devam eden askeri operasyonlarıyla başlayan gerilim, İran’a düzenlediği saldırılarla Orta Doğu’da yeni bir boyuta taşındı. Gelişmeler ışığında bu durum Afrika kıtasındaki birçok ülkenin tepkisini çekerken, İsrail’in artan saldırganlığına karşı duyulan endişe bir kez daha yüksek sesle dile getirildi.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Sudan, Gambiya, Nijerya, Sierra Leone, Namibya, Uganda, Güney Afrika, Kenya, Moritanya, Senegal, Cezayir ve Tunus’un yanı sıra Afrika Birliği (AfB), İsrail’in İran’a saldırısını sert şekilde eleştirdi. Ayrıca Çad, Libya ve Komorlar, 21 Afrika ülkesinin imzaladığı ortak bildiride İsrail’in saldırgan tutumunu kınadı.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısına da atıfla, İsrail’in askeri hamlelerinin bölgesel barışı tehlikeye attığını belirtti. Açıklamada, bu tür adımların küresel güvenliği tehdit ettiği uyarısı yapıldı.
Uganda Devlet Başkanı Yoweri Museveni ise İsrail’in iki devletli çözümü reddetmesini eleştirerek, bu tutumun “sömürgeci” bir anlayışı yansıttığını söyledi. Museveni, “İsrail, Filistinlilerin kendi topraklarında yaşam hakkı olduğunu kabul etmeli” dedi. İsrail’in Filistin halkına yönelik yaklaşımını, eski Uganda lideri İdi Amin’in Hindistan kökenli Ugandalıları sınır dışı etmesine benzetti.
Sierra Leone hükümeti, İran’a yönelik saldırıların yasa dışı olduğunu belirterek tüm tarafları diplomasiye dönmeye çağırdı. Benzer şekilde, Namibya Cumhurbaşkanı Netumbo Nandi-Ndaitwah, İsrail’in son askeri operasyonlarını “İran’ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne açık ihlal” olarak tanımladı.
Güney Afrika’nın Uluslararası İlişkiler ve İşbirliği Bakanlığı (DIRCO), sivil altyapının hedef alınmasının “rahatsız edici” olduğunu belirterek uluslararası insancıl hukuk çerçevesinde sivillerin ve sivil yapıların korunması gerektiğini vurguladı.
Gana da iki ülke arasındaki askeri gerilimden duyduğu endişeyi dile getirerek tüm taraflara itidal çağrısı yaptı. Kenya ise diplomatik temsilciliklerin korunmasına dikkat çekerek vatandaşlarına seyahat uyarısında bulundu.
Moritanya, Cezayir ve Senegal, İsrail’in saldırılarını kınayarak ateşkes çağrısı yaparken, Tunus Dışişleri Bakanlığı saldırıların bölge güvenliğini tehdit ettiğini ve uluslararası hukukla bağdaşmadığını açıkladı. Tanzanya şiddeti kınarken, Cibuti ise İsrail’i gerilimi bilinçli şekilde tırmandırmakla suçladı.
Afrika’nın en büyük Müslüman nüfusuna sahip ülkesi Nijerya, İsrail-İran geriliminden ciddi endişe duyduğunu belirtirken, düşmanlıkların derhal durdurulması çağrısında bulundu. Nijerya Dışişleri Bakanlığı, “Misilleme döngüsü yalnızca sivillerin yaşamını tehlikeye atmakla kalmıyor, aynı zamanda tüm Orta Doğu’yu istikrarsızlığa sürüklüyor.” ifadelerine yer verdi.
Gambiya hükümeti de İsrail’in saldırılarını “uluslararası hukukun kışkırtıcı ihlalleri” olarak nitelendirerek, Gazze’deki insani krizden dikkati başka yöne çekme çabası olarak yorumladı.
Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Mahmoud Ali Youssouf, İsrail’in İran’a düzenlediği hava saldırılarına ilişkin yaptığı açıklamada, bu adımların uluslararası barış ve güvenlik açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirterek düşmanlıkların derhal sona erdirilmesi çağrısında bulundu.