Mogadişu’nun güvenlik ortamını önceki görev süresinde köklü biçimde değiştirmesiyle tanınan Mahad Mohamed Salad, Somali’nin Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Ajansı (NISA) başkanlığına, ülkenin kritik bir eşikten geçtiği dönemde yeniden getirildi.
Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud’un Salad’ı yeniden atama kararı, Somali’nin 2026’da kabile temelli seçim sisteminden genel oy esasına dayanan demokratik bir modele geçmeye hazırlandığı süreçte geldi. Atama kararı hem iktidar hem de muhalefet çevrelerinde memnuniyetle karşılandı ve Cumhurbaşkanı Mahmud’un dikkat çekici bir siyasi hamlesi olarak yorumlandı.
“Güvenlik, hükümetten muhalefete, sıradan vatandaştan iş dünyasına kadar herkesin ortak meselesi” diyor Somali’nin eski İç Güvenlik Devlet Bakanı Farhan Ali Ahmed. “Bu, ülkede görüş birliğinin en çok sağlandığı alanlardan biri.”
Ahmed, Salad’ın ilk kez göreve getirildiği 2022 yılının Ağustos ayında, dönemin Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Muhammed’in kabinesinde yer alıyordu.
GÜVENLİKTE DÖNÜŞÜMÜN MİMARI
Mahad Salad, ilk görev döneminde Somali’nin güvenlik ortamına getirdiği köklü değişimle hatırlanıyor. İç Güvenlik Bakanlığı döneminde birlikte çalıştığı Salad’ı “dürüst, yetkin ve işine bağlı” biri olarak tanımlayan Ahmed, onun halkın güvenlik algısını değiştirdiğini belirtiyor:
“Göreve başladığında insanlar gerçekten bir değişim hissine kapıldı. Güvenlik ortamı kadar algısı da değişti. Pek çok yenilik getirdi ve bu da güvenlik sektörüne değer kattı. Çok enerjikti ve şehirde yaşayan herkesin kendini güvende hissetmesini istiyordu.” Güvenlik analisti Abdiwahab Sheikh Abdisamad’a göre de Mahad Salad’ın yeniden göreve gelmesi, Somali için tarihi bir dönemde önemli bir adım.
“Salad, NISA’nın yapısında büyük reformlara imza attı. Ajansı modernleştirdi ve ilk kez yasal çerçeveyi oluşturdu.” sözlerine yer verdi.
“2023’te parlamentoda kabul edilen Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Yasası onun döneminde geçti. Bu yasa, eski mevzuatın yerine geçerek NISA’nın görevlerini netleştirdi, vatandaş haklarını gözeten bir hesap verebilirlik mekanizması getirdi.”
TERÖRE KARŞI ELEKTRONİK GÖZETİM
Bir dönem suikastlar, bombalı saldırılar ve El Şebab’ın kurduğu paralel vergi sistemiyle terörün merkezine dönüşen Mogadişu, Mahad Salad’ın elektronik gözetim uygulamalarıyla yeni bir döneme girdi. Abdisamad:
“Ajansı, yeni teknolojileri kullanmaya teşvik etti. Özellikle Mogadişu’nun ana ticaret merkezleri ile kontrol noktalarına CCTV kameraları kurdurdu”
Kamera kurulumunda yaşanan zorluklara rağmen, Salad bu sistemi yaygınlaştırmakta kararlıydı. “Teröristlerle savaşıyoruz; herkes buna katkı sunmalı” diyerek iş insanlarını dükkânlarına kamera yerleştirmeye ikna etti.
Ayrıca NISA’nın sahadaki görünmez gücünü de artırdı. Gizli istihbarat faaliyetlerini ileri bir seviyeye taşıdı ve birçok genç Somaliliyi istihbarat toplama görevlerine dahil etti.
HALKIN GÜVENİNİ KAZANAN TAVIR
Mahad Salad’ın savaş yöntemini farklı kılan en önemli unsur, görevini soğukkanlılıkla yürütürken halkın desteğini kazanmayı başarmasıydı. Eski Bakan Ahmed’e göre, güvenlik ile halk arasındaki bağ, hükümet ile teröristler arasındaki mücadelenin temel dayanağı:
“Eğer güvenlik sektörü yolsuzlukla iç içeyse ve etkisizse, halk bunu hükümetin koruma yükümlülüğünü yerine getiremediği şeklinde yorumlar. Halkın güveni kaybedilirse, terörle mücadele de kaybedilir.”
Bu nedenle, Cumhurbaşkanı Mahmud’un Salad’ı yeniden göreve getirmesi, sadece teknik değil aynı zamanda toplumsal güveni yeniden tesis etmeyi hedefleyen stratejik bir hamle olarak görülüyor. Aynı zamanda, Somali’yi 2026’da bekleyen ilk genel seçim sürecine güvenli bir geçiş sağlamaya yönelik bir adım.
“Salad, istihbarat ve ulusal güvenlik operasyonları konusunda derin bilgi ve deneyime sahip. Daha önce bakanlık, milletvekilliği ve NISA direktörlüğü gibi görevlerde bulundu” ifadelerine yer verildi Bakanlar Kurulu açıklamasında.
“GÜVENLİK HALKIN GÜCÜYLE BAŞLAR”
Farhan Ahmed, Somali halkının artık güvenlikte daha bilinçli ve aktif olduğunu anlatıyor:
“Bugün sokakta arabayı park etmeye kalkarsanız, bir genç ya da esnaf sizi şüpheli bulup durdurabilir. Mogadişu’da ev kiralamaya çalıştığınızda, komşular ya da ev sahibi sizi tanımıyorsa durumu hemen bildirir. Halkın duyarlılığı arttı.”
ZORLU BİR GÖREV BEKLİYOR
12 Haziran’da görevine resmen başlayan Mahad Salad, terör ve iç savaşla yıpranmış bir ülkenin yeniden inşa sürecinde halkın büyük beklentilerini sırtlanıyor. Ahmed:
“Onun asıl görevi El Şebab’la mücadele. Halkın kendisinden beklentisi büyük. Siyasi elit de sokaktaki insan da, onun güvenlik sorunlarına kararlılıkla ve etkin biçimde yaklaşacağına inanıyor.”
Mahad Salad, Somali’yi 2026’daki kritik seçimlere hazırlarken bir yandan da aşırılık yanlılarını etkisiz hale getirme mücadelesine liderlik edecek.
Güvenlik uzmanlarına göre, NISA’nın El Şebab’a karşı yeni taktikler ve stratejiler geliştirmesi şart. Ayrıca devletin tüm kurumlarıyla eşgüdüm halinde çalışması gerekiyor.
Dış ortaklarla, özellikle Afrika Birliği’nin Somali Geçiş Misyonu (ATMIS) ile yürütülecek koordinasyon da büyük önem taşıyor.
Afrika Birliği, Somali’de güvenliği sağlamak için Kenya, Etiyopya, Cibuti, Uganda ve Burundi’den asker göndermiş durumda. Özellikle Kenya, El Şebab’ın gerçekleştirdiği saldırılar nedeniyle büyük zarar gördü ve bu da iki ülke arasındaki ilişkileri, ticareti ve insan hareketliliğini olumsuz etkiledi.
SEÇİMLER VE GÜVENLİK
Seçim hazırlıkları kapsamında başlatılan seçmen kayıt süreci Mogadişu’da sorunsuz ilerliyor. Şu ana dek hiçbir güvenlik ihlali yaşanmadı. Ahmed: “Bu sürecin sorunsuz geçmesini sağlayan şey, onun görevdeyken yaptığı çalışmalardır”
“Teröristlerin sivillere zarar vermek için kullandığı tüm açık kapıları kapattı. Hükümet de bu yüzden onu yeniden görevlendirdi; halkın güven içinde hissetmesini sağlamak için.”
Somali’nin istihbarat şefi olarak Mahad Salad, ülkeyi istikrarlı bir şekilde seçimlere götürmek ve aşırılık yanlılarını bertaraf etmek gibi zorlu ama hayati bir sorumlulukla karşı karşıya.
Kaynak: TRT Afrika