Sudan’da yıllardır süren çatışmaların ardından evlerine dönmeye başlayan siviller, görünmez ancak ölümcül bir tehditle karşı karşıya. Şehirlerin ve kırsal alanların her köşesine yayılmış patlamamış mühimmatlar, mayınlar ve terk edilmiş savaş araçları, okullardan hastanelere, evlerin içine kadar uzanan geniş bir alanda hayatı tehlikeye atıyor.
BM MAYIN TEMİZLİK PROGRAMI SORUMLUSUNDAN UYARI
Birleşmiş Milletler Mayın Eylem Hizmeti (UNMAS) Sudan Sorumlusu Mohammad Sediq Rashid, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, “Savaşın bıraktığı patlayıcı kalıntılar çok ciddi ve tehlikeli. İnsanların güvenliği için sistematik ve kapsamlı bir temizliğin şart olduğunu” vurguladı.
ÇATIŞMALAR ŞEHİRLERİ HARAP ETTİ
Nisan 2023’te başlayan Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasındaki çatışmalar, özellikle Büyük Hartum bölgesinde altyapının büyük bölümünü yok etti. UNMAS, anti-tank mayınları, el bombaları, havan topları ve çok sayıda diğer patlayıcıların şehir ve kırsal alanlarda yaygın olduğunu raporladı.
Rashid, “Bu bölgelerde kullanılan patlayıcıların çoğu infilak etmedi ve insanlar evlerinde, çatılarında ve duvarlarda bu tehlikelerle karşı karşıya kalıyor” dedi.
KRİTİK ALTYAPI TEHLİKEDE
Okullar, hastaneler, camiler ve yollar gibi kritik altyapılar patlamamış mühimmatlar nedeniyle tehlike altında bulunuyor. Rashid, “Binlerce okul, sağlık kuruluşu ve ibadethane savaş bölgelerinde kontamine durumda. Bu durum son derece riskli.” diye ekledi.
HALKIN BİLİNÇ SEVİYESİ DÜŞÜK
Sudan’daki özellikle kentsel nüfusun bu patlayıcı tehlikelerin farkında olmadığını belirten Rashid, savaş öncesinde Hartum’da 6-8 milyon civarında insan yaşadığını, çoğunun zorunlu olarak göç ettiğini ve şimdi geri döndüğünü aktardı. Rashid, “Geri dönenler büyük bir tehlikenin içinde. Bu nedenle halkın bilinçlendirilmesi hayati önemde.” dedi.
FARKINDALIK ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR
UNMAS, çatışmaların başından beri doğrudan saha eğitimleri ve radyo yayınları yoluyla farkındalık kampanyaları yürütüyor. Ayrıca insani yardım kuruluşlarına danışmanlık hizmeti veriyor.
PATLAMAMIŞ MÜHİMMAT KAZALARI ARTIYOR
Son bir ayda, patlamamış mühimmat ve mayınların neden olduğu kazalarda 24 kişinin yaralandığını ya da yaşamını yitirdiğini belirten Rashid, sadece Jazeera bölgesinde bir ayda 20’den fazla vaka olduğunu açıkladı.
TEMİZLEME KAPASİTESİ YETERSİZ
Sudan’ın mayın temizleme kapasitesinin oldukça sınırlı olduğunu ifade eden Rashid, “Kentsel alanların temizlenmesi karmaşık ve zorlu bir süreç. Daha fazla uzman ve ekip desteğine ihtiyaç var.” diye uyardı.
TERÖR ÖRGÜTLERİ VE ÇETE TEHDİDİ
Savaş sonrası terk edilen silahların, “Shifshafa” adı verilen yerel çeteler tarafından kullanıldığı bildiriliyor. Polis gücünün savaş öncesine göre yüzde 20’nin altında kalması nedeniyle bu gruplar büyük ölçüde kontrolsüz hareket ediyor.
Sudanlı siyaset analisti Jihad Mashamoun, vatandaşları temizleme çalışmaları tamamlanana kadar evlerine dönmemeleri konusunda uyardı. Mashamoun, “İnsanlar evlerini ve toplumlarını yeniden inşa edebilirler ancak hayatlarını kaybederlerse hiçbir şey inşa edemezler.” dedi. Ayrıca, “Yetkililer, güvenli dönüş tarihini ilan edene kadar net ve birleşik bir mesaj vermeli, halkı uyarmalıdır.” diye ekledi.