Etiyopya, dünyadaki toplam eşek nüfusunun beşte birine ev sahipliği yapıyor. Birleşmiş Milletler’e göre ülkede yaklaşık 9 milyon eşek yaşıyor. Bu mütevazı hayvanlar, tarlaları sürmekten yük taşımaya kadar birçok işte kullanılıyor ve araçlara kıyasla düşük maliyetli bir alternatif sunarak kırsal ekonominin belkemiğini oluşturuyor.
Başkent Addis Ababa’daki geniş açık hava pazarı Merkato yakınlarında yer alan “Donkey Sanctuary” (Eşek Sığınağı) adlı ücretsiz klinik, İngiliz bir hayır kurumu tarafından işletiliyor. Klinik, çoğu zaman sahiplerinin geçim kaynağı olan bu hayvanlara profesyonel bakım sunuyor.
Klinikteki açık alanlarda onlarca eşek bekliyor; kimisi huzursuzca ayaklarını yere vuruyor, kimisi açlıkla yemeğine yöneliyor. Veterinerler ve bakıcılar hayvandan hayvana geçerek yara, mide rahatsızlığı ve göz enfeksiyonu gibi pek çok hastalığı tedavi ediyor.
38 yaşındaki Guluma Bayi, iki eşeğini kliniğe getirmek için bir buçuk saat yürümüş. “Üç haftadır hasta olan eşeklerimin biri ayak, diğeri mide sorunu yaşıyor. Hastalanınca çocuklarıma ekmek bile alamadım. Buraya gelmek için birinden yardım istedim.” diyor.
Eşekleriyle su bidonlarını taşıyarak geçimini sağlayan Guluma gibi binlerce kişi, hayvanlarının sağlığına doğrudan bağlı bir yaşam sürüyor.
61 yaşındaki Chane Baye de eşekleriyle şehir içinde un çuvalları taşıyarak günde ortalama 200 ila 400 birr (yaklaşık 1,5 – 3 dolar) kazanıyor. “Eskiden geleneksel yöntemlerle tedavi etmeye çalışırdık. Hayvanın ayağındaki çiviyi bıçakla çıkarırdık.” diyen Chane, artık düzenli olarak kliniğe gelerek profesyonel hizmet alıyor.
Klinikte çalışan veteriner Derege Tsegay, bir eşeğin sindirim kanalında biriken dışkıyı çıkartırken işin zorlu tarafını gözler önüne seriyor. “Bu tür durumlar sık yaşanıyor. Eşekler şehirde yeterli yiyecek bulamadıklarında plastik torba gibi şeyleri de yutabiliyorlar.” diyor.
Ancak Derege yaptığı işten memnun: “Yaptığım işten gurur duyuyorum. Çünkü birçok kişinin geçimini sağlayan hayvanlarının sorununu çözmeye çalışıyorum,” diyerek sözlerini tamamlıyor.
Etiyopya’da eşeklere bakım sunan bu tür klinikler, yalnızca hayvan sağlığını değil, insan hayatını da doğrudan etkiliyor.