Esvatini Krallığı, kolonyal dönemde kaybedildiğini öne sürdüğü toprakların geri alınması amacıyla Güney Afrika ile uzun süredir devam eden sınır anlaşmazlığını yeniden alevlendirdi. Kral Mswati III, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, bu amaçla kurulan 15 üyeli Sınırların Geri Kazanımı Komitesi’nin (BRC) göreve başladığını duyurdu. Komite üyeleri ağırlıklı olarak kraliyet ailesi üyeleri ve geleneksel sadakatle bilinen kişilerden oluşuyor. Beş yıl süreyle görev yapacak olan bu komite, bugüne kadar kurulan ve somut sonuç elde edemeyen benzer yapılar zincirinin son halkası niteliğinde.
TARTIŞMALI TOPRAKLAR: MPUMALANGA VE ÖTESİ
Komitenin başkanlığına, Kral Mswati’nin uzak akrabalarından Şef Mgebiseni Dlamini atandı. Kral, duyuruda yaptığı konuşmada, özellikle Güney Afrika’nın Mpumalanga (tarihi adıyla Doğu Transvaal) eyaletindeki toprakların kolonyal dönem hileleriyle, özellikle Afrikaner çiftçiler tarafından haksız şekilde ele geçirildiğini savundu. Esvatini’nin toprak talepleri yalnızca Mpumalanga ile sınırlı değil. Gauteng eyaletindeki Springs kasabası, Johannesburg çevresi, KwaZulu-Natal eyaletindeki Pongola, Ingwavuma ve Kosi Bay gibi bölgeler de krallığın hak iddia ettiği yerler arasında.
KÜLTÜREL VE RUHSAL ÖNEM TAŞIYAN BÖLGELER
Krallık yetkilileri, Pongola Nehri’nin tarihsel olarak Swazi ve Zulu krallıkları arasındaki doğal sınır olduğunu vurgularken, bu toprakların kültürel ve manevi açıdan büyük öneme sahip olduğunu belirtiyor. Özellikle kıyı bölgeleri, Incwala gibi kutsal ritüeller için kullanıldığından dolayı, halk nezdinde özel bir yer tutuyor. Esvatini ile Güney Afrika’nın apartheid rejimi döneminde 1982 yılında varılan bir anlaşma kapsamında, Ingwavuma bölgesinin bazı kısımlarının Esvatini’ye devri planlanmıştı. Ancak KwaZulu lideri Prens Mangosuthu Buthelezi’nin itirazı sonrası konu mahkemeye taşınmış ve devir engellenmişti. Söz konusu topraklar Güney Afrika yönetiminde kalmaya devam etti; KwaZulu yönetimi ise bölgede çeşitli kalkınma projeleri ve kültürel etkinliklerle varlığını güçlendirdi.
Yeni komitenin oluşturulması, Eswatini’nin tarihsel iddialarına olan bağlılığını yeniden teyit etse de, gözlemciler bu hamlenin gerçek bir ilerleme sağlayacağından şüpheli. Geçmişte kurulan benzer komiteler, toprak taleplerinin sembolik öneminin ötesine geçememişti. Güney Afrika hükümeti, Esvatini’nin yeniden gündeme getirdiği bu toprak taleplerine henüz resmi bir yanıt vermedi. Gelişme, Afrika kıtasında kolonyal döneme dayanan sınırların adaletli şekilde yeniden değerlendirilmesine yönelik artan tartışmaların da bir parçası olarak değerlendiriliyor.