Nijerya’daki girişimleri takip eden insanlar, ülkede genellikle finansal teknolojiler, e-ticaret veya lojistik gibi alanlarda yapılan çalışmalarla karşılaşır.
Fakat ülkenin büyük problemlerine baktığımızda terörizm, haydutluk, petrol hırsızlığı ve siber suçlar gibi konular öne çıkmaktadır.
Bu tarz sorunlarla uğraşan savunma teknolojisi girişimleri çok sayıda olmasa da ülkede mevcuttur. Özellikle bu alanda öne çıkan üç girişim dikkat çekmektedir.
NİJERYA’NIN SAVUNMA TEKNOLOJİSİNDE İLERLEMESİNİ ENGELLEYEN ZORLUKLAR
Nijerya, savunma teknolojilerinde büyük atılımlar yapabilecek gerekli donanıma ve ileri teknolojiye sahip değildir.
Savunma şirketlerinin başarılı olabilmesi için yıllar süren deneme-yanılma süreçlerine, uzman kadrolara ve sahada test imkanlarına ihtiyaç vardır.
Bu kaynaklara ulaşmak ise ülkedeki çoğu girişim için lüks sayılmaktadır. Hatta Nijerya ordusu bile bu sistemleri geliştirmekte zorlanmaktadır.
Nijerya Mühendisler Derneği’nin (NSE) 2023 Yıllık Kamu Konferansı’nda konuşan eski Genelkurmay Başkanı Lucky Irabor, ülkenin askeri ekipman üretme kapasitesine sahip olmadığını belirtmiş ve bu durumu açıkça kabul etmiştir.
Ona göre en büyük problemler, araştırma-geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarının yetersizliği ve teknolojik kapasitenin eksikliğidir. Ayrıca ülkedeki yetersiz altyapı sorunları da dijital teknolojilerin tam anlamıyla uygulanmasını zorlaştırmaktadır.
Bu tür problemler nedeniyle Nijerya, savunma teknolojilerinde ilerlemekte güçlük çekmekte ve ihtiyaçlarını farklı ülkelerden karşılamak zorunda kalmaktadır. Yine de bu durumu tersine çevirmek isteyen bazı girişimler mevcuttur.
KIFTA TECHNOLOGIES: TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİNDEN İLERİ DÜZEY DRONLARA
2018 yılında Monsuru Anifowoshe tarafından kurulan Kifta Technologies, bu duruma örnek gösterilebilir.
Şirket, tekstil sektöründeki güvenlik problemleri nedeniyle tedarik zincirinde yaşanan aksaklıkları önlemek amacıyla insansız hava araçları geliştirmeye başladı.
Zamanla, plaka tanıma özelliğine sahip akıllı gözlükler, yangın söndürme sistemleri, deniz operasyonlarına özel dronlar ve sınır güvenliği için tasarlanmış İHA sistemleri gibi ürünler geliştirdiler.
Kifta büyük bir başarı yakalamış olsa da, sık yaşanan elektrik kesintileri gibi altyapı sorunlarıyla mücadele etmektedir.
Bu nedenle çoğunlukla yurt dışına hizmet vermektedir. Ancak ürünlerinin “Nijerya malı” sayılabilmesi için ülkede bir üretim tesisi kurmayı planlamaktadırlar.
PROFORCE DEFENCE LİMİTED: NİJERYA’NIN İLK YERLİ SAVUNMA ÜRETİCİSİ
Bir diğer şirket ise 2008 yılında kurulan ve ülkenin ilk savunma şirketi olan Proforce Defence Limited’tir.
Şirket, zırhlı personel taşıyıcılar, taktik araçlar, balistik yelekler ve kasklar üretmektedir.
Tasarım, mühendislik ve üretim dahil tüm süreç Nijerya’da gerçekleştirilmektedir.
Proforce ürünlerini hem Nijerya ordusuna hem de Batı Afrika’daki çeşitli ülkelere satmaktadır.
TERRAHAPTIX: DRON TEKNOLOJİSİNDE İNOVASYON
Son olarak, 2023 yılında Maxwell Maduka ve Nathan Nwachuku tarafından kurulan TerraHaptix, Afrika’yı donanım teknolojilerinde küresel ölçekte temsil etme hedefiyle yola çıkmıştır.
Dron üretimiyle tanınan bu şirket, zamanla etik kaygılar ve karmaşadan uzak durmak adına ticari dron pazarına odaklanmaya karar vermiştir.
Yeni kurulan bu firma, ilk yılında 2 milyon dolardan fazla sipariş almış ve ürünlerini 5 Afrika ülkesine ihraç etmiştir.
DAHA FAZLA DEVLET DESTEĞİNE İHTİYAÇ VAR
Dünya genelinde bu tür savunma teknolojileri girişimleri, genellikle devlet desteği ve yatırımı ile büyümektedir.
Örneğin ABD’de bu alana yapılan yatırım 31 milyar dolara ulaşmıştır. Avrupa’da ise son üç yılda bu alandaki yatırımlar %500 oranında artmıştır.
Nijerya’da ise bu destek şu an için oldukça sınırlıdır. Ancak devletin bu alana daha fazla odaklanması durumunda, benzer yatırımların sayısı önemli ölçüde artabilir.