Kakao fiyatlarındaki büyük artış, çikolata severlerin cebini yakıyor. Geçen yıl yüzde 300’e yakın artan kakao fiyatları, bu yıl çikolata barlarından Paskalya yumurtalarına kadar birçok ürünü daha pahalı hale getirdi.
Kakaonun hammaddesi olan kakao çekirdeğinin fiyatı Aralık 2024’te ton başına 12.565 dolarla rekor kırdı. Bu artışın başlıca nedenlerinden biri, Batı Afrika’da görülen aşırı hava koşulları. Kakao üretiminin üçte ikisinin yapıldığı Gana ve Fildişi Sahili’nde 2023’te aşırı yağışlar, 2024’te ise kuraklık ve yüksek sıcaklıklar mahsulü büyük ölçüde etkiledi.
Çevre ve İklim İstihbarat Birimi’nden Amber Sawyer, çikolatadaki fiyat artışının sürpriz olmadığını söyledi: “Çikolata, iklim değişikliğinin etkisiyle pahalanan gıdalardan sadece biri. Bu uç aşırılıklar daha da kötüleşecek.”
YENİ DÖNEM ÜMİTLENDİRSEDE BELİRSİZLİK SÜRÜYOR
2024-2025 sezonunun başlarında Fildişi Sahili limanlarına ulaşan kakao çekirdeği miktarı, geçen yıla göre yüzde 33 artarak umut verdi. Ancak uzmanlar, benzer kuraklık koşullarının bu yıl da üretimi tehdit ettiğini belirtiyor. Commerzbank’tan Carsten Fritsch’e göre, fiyatlar bir miktar düşmüş olsa da (şu an ton başı yaklaşık 8.350 dolar), piyasadaki oynaklık devam ediyor.
Bu belirsizlik, üreticileri de vurdu. İsviçreli çikolata devi Barry Callebaut, 11 Nisan’da yıllık satış tahminlerini düşürdü. Şirketin hisseleri aynı gün yüzde 20 değer kaybetti.
KAKAO ARZINI ETKİLEYEN DİĞER NEDENLER
Uzmanlar, iklim krizinin yanı sıra başka etkenlerin de fiyat artışına katkı sunduğunu belirtiyor:
- Ormansızlaştırma yasaları: Batı Afrika’da yürürlüğe giren yeni yasalar, çiftçilerin yeni kakao alanı açmasını zorlaştırıyor.
- Yaşlanan ağaçlar: Kakao ağaçlarının yaşlanmasına rağmen yenilenmemesi, verimi düşürüyor.
- Hastalıklar: Fildişi Sahili’nde yayılan Kakao Şişmiş Sürgün Virüsü (CSSV), üretimi yarı yarıya azaltabilir.
- Kaçak altın madenciliği: Gana’da bazı çiftçiler kakaoyu bırakıp daha kazançlı olan altın madenciliğine yöneliyor. Bu durum üretim alanlarının tahrip olmasına neden oluyor.
Öte yandan ABD’nin ticaret tarifeleri, emtia fiyatlarını etkilerken; Çin ve Doğu Asya’da artan çikolata tüketimi de fiyatları yukarı itiyor. İsviçre merkezli emtia tüccarı Felipe Pohlmann Gonzaga, “Fiyatların kısa vadede yatay seyretmesi mümkün ancak volatilite bu yılın ana teması olacak,” diyor.
ÜRETİCİLER ÇAREYİ NEYDE BULDU?
Artan maliyetlere karşı bazı çikolata üreticileri ürünleri küçültüp fiyat artırırken, bazıları alternatif içeriklere yöneliyor. Nestle, İngiltere’de sattığı Aero çikolatasına fındık aroması ekleyerek gramajı düşürdü.
ABD’li Voyage Foods ise üzüm çekirdeği ve ayçiçeği unundan kakao içermeyen çikolata üretiyor. Cargill, bu ürünlerin distribütörlüğünü üstlendi. Ayrıca, mikroorganizma fermantasyonu ile kakao aromasını taklit eden girişimler de hız kazanıyor.
2022’de kurulan Dubai Chocolate gibi firmalar ise tahin ve fıstık dolgulu, künefe esintili alternatiflerle tüketicinin ilgisini çekiyor.
Eğer kakao fiyatları yükselmeye devam ederse, uzmanlara göre süpermarket raflarında daha fazla kakao alternatifi görebileceğiz.
Kaynak: Al Jazeera