Kenya’nın kavrulmuş topraklarında, gökyüzüne uzanan baobab ağaçlarının gölgesinde bir adam, yaban hayatının sesine kulak verdi. 86 yaşındaki eski yaban hayatı koruma görevlisi ve yönetmen Simon Trevor, altmış yılı aşkın süredir doğa ile insanın mücadelesini, dayanışmasını ve değişen ilişkisini kameraya alıyor.
Onun son eseri, “Tsavo: Zaman İçinde Bir An” adlı belgesel serisi, sadece bir görsel anlatı değil; Afrika’nın derin hafızasına kazınmış bir çağrının yankısı.
FİLMLERLE ANLATILAN DOĞA MÜCADELESİ
Trevor’un hikayesi, 1959’da Amboseli’de genç bir koruma görevlisi olarak başladı. Doğaya olan tutkusu onu yıllar içinde kameranın arkasına taşıdı. 1998’de kurduğu Afrika Çevresel Film Vakfı (AEFF) aracılığıyla, çevre bilincini yerel dillerde, ücretsiz olarak milyonlara ulaştıran 30’dan fazla belgesel filme imza attı.“Koruma görevlisi olarak elimden geleni yaptım ama bir yönetmen olarak daha fazlasını yapabildim.” diyen Trevor, özellikle fildişi ticaretinin karanlık tarihine ışık tutmaya odaklandı.
Yıllar süren arşiv taramaları, saha gözlemleri ve bilimsel raporlarla örülen belgeseli, yaban hayatının sadece bir türün değil, tüm bir ekosistemin hayatta kalma mücadelesi olduğunu vurguluyor.
TSAVO’NUN SESSİZ ÇIĞLIĞI
Belgeselin odak noktası olan Tsavo Ulusal Parkı, 1979-1989 yılları arasında fil nüfusunun 170.000’den 16.000’e düşmesine sahne oldu. Fildişi ticaretinin yıkıcı etkisi, yalnızca hayvanları değil, bu devasa canlılarla binyıllardır aynı toprakları paylaşan toplulukları da etkiledi. Ancak Kenya, kararlı koruma politikaları ve uluslararası iş birlikleriyle bu eğilimi tersine çevirmeyi başardı. 2021’de yapılan sayım, fil nüfusunun 36.280’e ulaştığını gösteriyor.
Trevor’un belgeseli, sadece geçmişi belgelemiyor; aynı zamanda bugüne ve geleceğe dair güçlü bir vizyon ortaya koyuyor. “Tsavo, dünyanın bir aynası gibi…” diyor Trevor, “Korumacılığın zaferleri kadar acılarını da içinde barındırıyor.”
İKLİM KRİZİ VE YAŞAM ALANI SAVAŞI
Kenya’da koruma çabaları, iklim değişikliğinin yıkıcı etkileriyle gölgeleniyor. Son 40 yılın en kurak dönemini yaşayan Doğu Afrika’da, yiyecek ve su arayışına çıkan filler, sıklıkla insan yerleşimlerine giriyor. Bu da ölümcül çatışmaları beraberinde getiriyor.
Conservation International tarafından yapılan bir araştırma, kurak dönemlerde köylerin %89’unun yaban hayatıyla doğrudan çatışma yaşadığını ortaya koydu.
Çözüm ise birlikte yaşama kültürünün güçlendirilmesinde yatıyor. Kenya’da uygulanan translokasyon projeleri ve Namibya’daki topluluk temelli koruma alanları, insan ve hayvanın bir arada var olabileceğini gösteriyor.
YENİ NESİLLERİN OMUZLARINDA YÜKSELEN BİR MİRAS
“Afrika’da korumacılık her zaman uçurumun kenarında gibidir.” diyen Trevor, belgeselin lansmanında yaptığı konuşmada, çevreye dair farkındalığın genç kuşaklar sayesinde ayakta kaldığını vurguladı.
Bugün Kenya Yaban Hayatı Servisi, modern takip sistemlerinden havaalanı altyapısına kadar birçok alanda yenilikçi çözümler geliştirerek, koruma çalışmalarını hem teknolojik hem de toplumsal düzeyde güçlendiriyor. Turizm ve Yaban Hayatı Bakanı Rebecca Miano ise, özellikle genetik çeşitliliğin artırılması ve habitatların korunması için bölgesel iş birliğinin şart olduğunu ifade etti.
Bir Belgeselden Fazlası“Tsavo: Zaman İçinde Bir An”, bir yaşamın tanıklığını taşıyor. Kenya’nın doğal mirasını korumak için verilen mücadelenin sesi oluyor. Bu belgesel, yalnızca geçmişe bir saygı duruşu değil, aynı zamanda gelecek için umut dolu bir çağrı niteliği taşıyor.