Fas, kuraklıktan etkilenen güney şehirlerine su sağlamak amacıyla kuzeydeki nehirlerden büyük çaplı su transferi projeleri gerçekleştiriyor. Bu kapsamda başkent Rabat ve ekonomik merkez Kazablanka’nın su ihtiyacını karşılamak için 728 milyon dolarlık ‘su otoyolu’ adı verilen proje hayata geçirildi.
Yetkililere göre proje, ülkenin en kalabalık bölgelerinde su krizini önlemekte başarılı oldu. Fas Tarım Bakanlığı yetkilisi Mahjoub Lahrache, “Sebou havzasından fazla suyun aktarılmasıyla yaklaşık 12 milyon insanın susuz kalmasının önüne geçildi” dedi.
SEBOU NEHRİ
Fas, kuzeydeki Sebou Nehri’nin Atlas Okyanusu’na dökülmesini önlemek için Kenitra kentinde bir yönlendirme barajı inşa etti. Buradan arıtılan su, 67 kilometrelik yer altı kanallarıyla Rabat ve Kazablanka’ya taşınıyor.
Geçtiğimiz Ağustos ayında açılışı yapılan ‘su otoyolu’, Mart 2025 itibarıyla iki büyük kente 700 milyon metreküpten fazla içme suyu sağladı. Proje kapsamında gelecekte güneydeki Marakeş’e de su aktarılması planlanıyor.
FAS’TA SU KRİZİ
Fas, altı yıldır süren kuraklık nedeniyle ciddi bir su sıkıntısı çekiyor. Resmi verilere göre, ülkenin yıllık su temini 1980’lerde 18 milyar metreküpten fazla iken, bugün 5 milyar metreküpe kadar düştü.
Su Bakanı Nizar Baraka, “Ülke topraklarının sadece yüzde 7’si, toplam yağışların yüzde 53’ünü alıyor” diyerek, su kaynaklarının eşit olmayan dağılımına dikkat çekti.
Mart 2025’te kuzeybatı bölgesinde yoğun yağışlar görülse de, yağış miktarları tarihi ortalamaların yüzde 75 altında kaldı.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ PROJEYİ TEHDİT EDİYOR
Uzmanlar, Fas’ın su kriziyle mücadelede yeni çözümler üretmesi gerektiğini vurguluyor. Su ve iklim araştırmacısı Nabil El Mocayd, “Önümüzdeki 60 yıl içinde kuzeydeki su havzalarının güneydekilere kıyasla iklim değişikliğinden daha fazla etkilenmesi bekleniyor” dedi.
Benzer şekilde araştırmacı Abderrahim Handouf, “Bugün fazla su olarak görülen kaynaklar, gelecekte hızla tükenebilir” diyerek, su yönetimi stratejilerinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Handouf ayrıca, Fas’ta tarım sektörünün büyük bir istihdam kaynağı olduğunu hatırlatarak, çiftçilerin su tasarrufu sağlayan sulama tekniklerine teşvik edilmesi gerektiğini söyledi.
ALTERNATİF ÇÖZÜMLER GÜNDEMDE
Başbakan, büyük şehirlere içme suyu sağlamak için tuzdan arındırma tesislerine daha fazla yatırım yapılması gerektiğini belirtti. Uzmanlar, su otoyolu projesinin kısa vadede etkili bir çözüm olduğunu, ancak uzun vadede alternatif planlar geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.