Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) hükümeti ile 23 Mart Hareketi (M23) isyancıları arasında, Angola’nın başkenti Luanda’da yapılması planlanan barış görüşmeleri başarısız oldu. M23, Pazartesi günü Avrupa Birliği’nin (AB) uyguladığı yeni yaptırımlar nedeniyle görüşmelerin artık mümkün olmayacağını duyurdu. Yaptırımlar, M23’ün siyasi lideri Bertrand Bisimwa da dahil olmak üzere, grup üyeleri ve birkaç Ruanda askeri komutanını hedef aldı.
M23 yaptığı açıklamada, “Luanda görüşmelerinin arifesinde yürürlüğe giren yaptırımlar, doğrudan diyaloğu ciddi şekilde zayıflatıyor ve herhangi bir ilerlemeyi imkansız hale getiriyor” dedi.
KDC HÜKÜMETİNİN DİYALOG KARARLILIĞI
M23’ün görüşmelerden çekilmesine rağmen, KDC hükümeti barış çabalarına devam etme kararı aldı. Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Tina Salama, KDC heyetinin Luanda’da arabulucu olan Angola Devlet Başkanı Joao Lourenco’nun davetine katılacağını doğruladı. Salama, “KDC heyeti, bu Salı günü Luanda’da arabulucu Cumhurbaşkanı Lourenco’nun davetine yanıt verecek” açıklamasını yaptı.
MÜZAKERELERDE ÇIKMAZ: KDC VE RUANDA ARASINDAKİ GERGİNLİK
KDC ve Ruanda arasındaki gerginlik sürüyor. Kinşasa, Kigali’yi M23’ü desteklemekle suçlarken, Ruanda bu iddiayı reddediyor. Diğer taraftan, Ruanda KDC ordusunun, 1994 soykırımına katılmakla suçlanan Ruanda Kurtuluş Demokratik Güçleri ile ittifak kurduğunu öne sürüyor.
M23, daha önce KDC Başkanı Felix Tshisekedi’yi doğrudan müzakerelere katılmaya çağırmıştı. Ancak Tshisekedi, isyancılarla etkileşime girmeyi sürekli olarak reddetti. Ağustos 2024’te verdiği bir röportajda, M23 veya Kuzey Kivu ve Güney Kivu’yu kontrol eden M23 ile müttefik bir grup olan Kongo Nehri İttifakı (AFC) ile müzakere etmeyeceğini kesin bir şekilde belirtti. Tshisekedi, “Ben KDC başkanı olduğum sürece, orada müzakere etmek üzere M23 veya AFC heyeti asla karşımda olmayacak” dedi.
RUANDA’NIN BELÇİKA İLE DİPLOMATİK KRİZİ
Bu arada, Ruanda Pazartesi günü Belçika ile diplomatik ilişkilerini kopardığını ve Belçikalı diplomatlara ülkeyi terk etmeleri için 48 saat süre tanıdığını duyurdu. Ruanda dışişleri bakanlığı, Belçika’yı ülkesine zarar vermekle suçladı ve bölgedeki istikrarsızlıkta Belçika’nın tarihi rolüne atıfta bulundu. Bakanlık, “Belçika, hem Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ndeki devam eden çatışmadan önce hem de çatışma sırasında Ruanda’ya sürekli olarak zarar verdi” ifadelerini kullandı.
BÖLGESEL İSTİKRARSIZLIK RİSKİ ARTIYOR
Görüşmelerin çökmesi ve doğu KDC’deki şiddetin devam etmesi, bölgedeki daha geniş bir çatışmanın patlak verme ihtimalini artırdı. Burundi Devlet Başkanı Evariste Ndayishimiye, Şubat ayında, durumu kontrol altına almak için önlemler alınmazsa bölgedeki savaşın yayılma riskinin arttığını belirtti. Ndayishimiye, “Böyle devam ederse bölgede savaşın yayılma riski var” uyarısında bulundu.
Barış çabalarının sekteye uğraması ve gerginliğin artması, bölgesel istikrarsızlık tehdidini daha da büyütüyor.