“Nollywood”, Nijerya’nın dev sinema endüstrisini tanımlayan bir terimdir. Hollywood ve Bollywood’un adlandırma tarzından esinlenerek oluşturulan bu isim, özellikle düşük bütçeli ancak hızlı üretilen filmleriyle bilinen Nijerya film sektörünü ifade eder. Her yıl binlerce film üreten Nollywood, Afrika kıtasının en büyük sinema merkezi olarak dikkat çekiyor. Ancak kıtadaki sinema kültürü yalnızca Nollywood’dan ibaret değil. Ousmane Sembène gibi yönetmenler, kara mizah ve toplumsal eleştiriyi merkeze alarak Afrika sinemasına farklı bir yön kazandırdı.
TESADÜFEN BAŞLAYAN BİR SİNEMA DEVRİMİ
Nijerya film endüstrisi, 1992 yılında bir video kaset fazlası nedeniyle başladı. İş insanı Kenneth Nnebue, elindeki fazla boş kasetleri değerlendirmek için Living in Bondage adlı bir film çekti. VHS formatında olmasına rağmen büyük ilgi gören yapım, Nollywood’un doğuşunu hızlandırdı. Sinema salonlarının az olduğu bölgelerde VHS filmleri halkın en büyük eğlencesi haline geldi.
KÜRESEL YAYILIM VE YENİ NOLLYWOOD
Nollywood, özellikle Nijerya diasporası sayesinde Karayipler, Avrupa ve Amerika’da geniş bir izleyici kitlesine ulaştı. Hollywood’un sunduğundan farklı olarak siyah kültürünü kendi bakış açısından yansıtan yapımlar, büyük ilgi gördü. 2000’li yıllarda demokrasinin geri dönmesiyle birlikte sinema salonları yeniden açıldı, daha büyük bütçeli yapımlar üretilmeye başladı. Kunle Afolayan’ın The Figurine (2009) filmi, bu dönüşümün simgelerinden biri oldu. Dijital platformlarda da Nollywood yapımı filmler boy göstermeye başladı.
AFRİKA SİNEMASINDA ALTERNATİF BAKIŞ AÇILARI
Afrika sineması yalnızca Nollywood’dan ibaret değil. Ousmane Sembène (Xala, Moolaadé) sömürge sonrası politikaları ele alırken, Djibril Diop Mambéty (Touki Bouki) ve Mahamat-Saleh Haroun (A Screaming Man), toplumsal eleştiriyi ön plana çıkaran yönetmenler arasında yer alıyor. Güney Afrikalı Neill Blomkamp ise District 9 ile bilim kurgu üzerinden ırkçılığı eleştirdi.
NOLLYWOOD’UN ÖNE ÇIKAN FİLMLERİ
- Living in Bondage (1992) – VHS döneminin başlangıcı
- Glamour Girls (1994) – İlk İngilizce Nollywood filmi
- The Wedding Party (2016) – Nijerya’da düğün kültürünü anlatan romantik komedi
- Lionheart (2018) – Netflix’te yayınlanan ilk Nijerya yapımı film
- Eyimofe (This Is My Desire) (2020) – Göç temasını işleyen sanatsal yapım
- Gangs of Lagos (2023) – Lagos’un suç dünyasını anlatan aksiyon filmi
AFRİKA SİNEMASININ GELECEĞİ
Dijital platformların ilgisinin artması ve uluslararası festivallerde daha fazla yer bulması, Afrika’daki sinema akımlarının küresel çapta daha fazla tanınmasını sağlıyor. Nollywood’un ticari başarısı ve Afrika’nın bağımsız sinema hareketleri, kıtanın film endüstrisini daha da güçlendirmeye devam edecek.