Birleşmiş Milletler’e bağlı kuruluşlar, Sudan’da süregelen çatışmalara rağmen 1,3 milyondan fazla yerinden edilmiş kişinin evlerine döndüğünü, ancak geri dönenlerin büyük insani ihtiyaçlarla karşı karşıya olduğunu bildirdi.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve BM Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yayımlanan ortak açıklamaya göre, 2023’ten bu yana 1 milyondan fazla kişi Sudan içinde evlerine dönerken, 320 binden fazla kişi de Mısır ve Güney Sudan’dan ülkeye geri giriş yaptı.
Dönüşlerin büyük kısmı başkent Hartum ile Sinnar ve Cezira eyaletlerinde gerçekleşti. Bu bölgeler, iki yılı aşkın süredir devam eden savaş nedeniyle altyapısı tamamen çökmüş alanlar arasında yer alıyor. Açıklamada, yollar, enerji hatları, drenaj sistemleri, okullar ve hastanelerin büyük ölçüde tahrip olduğu, bazı tesislerin ise hâlâ yerinden edilmiş insanlara barınak olarak kullanıldığı belirtildi. Ayrıca cinsel şiddet riski, patlamamış mühimmat tehdidi ve kimlik belgelerinin eksikliği gibi ciddi sorunların sürdüğü vurgulandı.
“GERİ DÖNENLERİN SUDAN’IN YENİDEN İNŞASINDA ROLÜ BÜYÜK”
UNHCR’nin Sudan Krizi Bölgesel Koordinatörü Mamadou Dian Balde, Hartum’a yaptığı ziyarette savaşın başından bu yana yardıma erişimi olmayan binlerce insanla karşılaştıklarını söyledi ve “Bu dönüşler sadece insanların evlerine dönme isteğini değil, aynı zamanda savaşın sona ermesi yönünde çaresiz bir çağrıyı temsil ediyor” dedi.
IOM Bölge Direktörü Othman Belbeisi ise geri dönenlerin Sudan’ın yeniden inşasında kritik bir rol oynadığını belirtti: “Evlerine dönenler sadece hayatta kalanlar değil, aynı zamanda Sudan’ın iyileşmesinde kilit aktörlerdir. Onları harabe sistemlere değil, barış, onur ve fırsatların temellerine döndürmeliyiz.”
UNDP’den Abdallah Al Dardari ise şu ifadeleri kullandı: “Zamanla yarışıyoruz; enkazı temizlemeli, su, enerji ve sağlık hizmetlerini yeniden sağlamalıyız.”
İNSANİ İHTİYAÇLAR İÇİN DAHA ÇOK YARDIM GEREKİYOR
Öte yandan, Sudan içinde ve çevre ülkelerdeki insani ihtiyaçlar için gereken yardımların büyük ölçüde karşılanmadığı belirtiliyor. Sudan içindeki operasyonlar için gereken 4,2 milyar doların yalnızca yüzde 23’ü, mültecilere yönelik 1,8 milyar dolarlık fonun ise sadece yüzde 16’sı toplanabildi.
Sudan’da hâlen yaklaşık 882 bin mülteci barınıyor ve ülkede 10 milyondan fazla kişi yerinden edilmiş durumda. Bu kişilerin 7,7 milyonu, halen devam eden çatışmalar nedeniyle evlerinden oldu. Özellikle Darfur ve Kordofan bölgelerinde her gün yüzlerce kişi kaçmaya devam ediyor.
Açıklama, “Sudan halkı yeterince acı çekti” ifadeleriyle sona erdi ve kalıcı barış ve iyileşme için siyasi bir çözüm çağrısında bulunuldu.